MAKALE pada konumlandırıldığı gibi güvertenin genişliğine göre pruva, iskele ya da sancak tarafta da yer alabilmektedirler. Bu güvertede ölü alanların güneşlenme platformuyla doldurulduguna sıkça tanık olunmaktadır. Kimi megayatlarda aynı anda lO'dan fazla insanın güneşlenebileceği platformlar yapılmaktadır. Flybridge güvertesi özellikle 25 m'nin üzerindeki megayatlarda lüks ve sosyal statü temsilciliği gibi rollere soyunduğundan platformların da konfor, güvenlik ve büyüklükleri son derece önemlidir. Güneşlenme platformları 25 m'yi geçen megayatlarda neredeyse istisnasız biçimde hidromasajlı jacuzzi ya da poolbarlarla yan yana bulunmaktadır. Kimi zaman jacuzzinin etrafını bütünüyle çevrelemektedirler. Flybridge'deki platformlar çok konforlu ve güvenliklidir. Pupayı dolduran platformlar haliyle çok az sallanırlar. Pruvaya dogru gidildikçe seyir durumunda sallantı artacaktır. Flybridge'de güneşlenme eylemini en çok etkileyen faktör "roll-bar"lardır. Rollbar Oybridge güvertesinin üzerinde çogunlukla güverte tabanına basarak yükselen ve iskeleden sancağa dek yatın üzerinden geçen, formula otomobillerinde görmeye alıştığımız hız kanatlarına benzer bir gemi elemanıdır. Bu elemanlar çoğunlukla Oybridge'in ortasından pupaya doğru eğimle yükselmektedirler. Megayat tasarımında genetik bir mutasyon olarak da degerlendirebileceğimiz rollbarların işlevselliginin yönlendirilmesi konusu ise bu araştırmanın sınırlarını aşmaktadır. Çoğunlukla radar, projektör ve anten gibi navigasyon aygıtlarını taşıyan bu yat aksesuarı bazen Oybridge üzerinde bir güvertecik varmış kadar geniş yapılabilmektedir. Böyle olunca güneşlenme platformu üzerinde büyük gölgeler oluşmakta ve güneş ışınlarını kesmektedir. Buna radar, anten vb. aygıtların gölgeleri de eklenince gölgelerin kapladıgı alan genişlemekte ve istenmeyen lekeler oluşabilmektedir. Pupada yer alan platformlarda güvenliği sağlamak için kullanılan puntel ve küpeşteler ise hem görüntüyü hem de güneş ışınlarını kesebilmektedir. Güneşlenme platformları bazen salınımın en az olduğu kıçüstü güvertesinde konumlandırılmaktadırlar. Bu örneklerde platform güverteden yaklaşık 80 cm yükseğe kıç aynasının bittiği hizadan ya da yüzme platformunun başladığı akstan pruvaya doğru 2-2.5 m gidecek biçimde yerleştirilmektedir. Güneşlenme platformunun bu bölgeye yerleştirildiği tekneler genellikle 25 m'nin altındaki tek güverteli motoryatlardır. Zira eğer Oybridge motoryatta platform bu bölgeye koyulursa üst güverte güneşi birçok açıdan kesebilecektir. Bazı örneklerde güneşlenme platformlarının altı jetski, tender boat vb. için depolama alanı, mürettebat kabini ya da makine dairesi olarak işlevlendirilebilmektedir. Tekne boyutları küçüldükçe yatma ve oturma eylemlerinden başka depolama amacıyla da kullanılmaktadırlar. Bazı durumlarda -özellikle kıçüstünde- katlanarak oturma elemanı olarak işlev görmektedirler. Güneşlenme platformları kabaca süngerin üzerine kumaş kaplanarak oluşturulmaktadır. Platform için ayrılan bölgenin form ve büyüklüğüne göre birkaç parçadan oluşturulabilmektedir. Özellikle organik formların yer aldığı yastıklar kalıp çıkartılarak yapılmalıdır. Platformun kapladığı alan çoğunlukla centerline'dan (teknenin boyuna merkez hattı) geçtiğinden simetrinin korunması gerekmektedir. Tekne, strüktürü geregi simetrik bir forma sahip oldugundan, algılanacak tutarlı birlikteliği (gestlat) de bu nitelikle görülme eğiliminde olunması kaçınılmazdır. Böylelikle tekne güvertesinde simetriyi -istemeden- bozan ne varsa bu görsel birlikteliği olumsuz yönde etkileyecektir. Bazı örneklerde -yastıklar güverteyle hemzemin olacaksa-platformu oluştururken yastıkların yerleştirilecegi yüzey yastık yüksekliğinden birkaç santimetre az olmak üzere daha düşük yapılmaktadır. Yastıklar bu sığ havuzun içine yerleştirilmektedir. Flushdeck yatlarda ve üstyapının üzerinde çoğunlukla bu yöntem uygulanmaktadır. Platform yastıkları mutlaka neme dayanıklı ve desimetreküp değeri yüksek süngerden imal edilmelidir. Tok bir sünger, üzerine uzun süre oturulsa dahi kendini hemen toparlayacak ve rijid bir görünüm alacaktır. Bu özellik bir otomobilde kullanılan oturma elemanı için ne derece önemliyse bir teknik ve endüstri ürünü olan yat için ele durum farklı değildir. Otomotiv endüstrisinde seri üretim ve ayniyete duyulan güvenin bir yanölçütünün de katı ve sert cisimlerde somutlaştığını düşünmek bu sayıltıyı güçlendirmektedir. Bunun yanında sert bir yüzey temizlik ve antropometrik konforun sağlanması bakımından da gereklidir. Süngerin sert olması yatma, oturma ve zorunlu durumlarda üzerinde yürümeyi kolaylaştırmaktadır. Yastıkların üzeri özellikle tuzlu suya ve güneş yağına dayanıklı kumaşla kaplanmaktadır. Yatlarda inanlar denize girip çıktıktan ya da güneş yağı sürdükten sonra güneşlenme platformlarının üzerine uzanmaktadırlar. Kaplama kumaşı olarak, genellikle işlevine en uygun kumaş olarak da tanımlayabileceğimiz yapay deri kullanılmaktadır. Bunun yanında tente, branda, keten hatta blue jean kumaşlarına varıncaya dek örneklerle karşılaşmak olasıdır. Kumaş yastığı bütünüyle içine almalı ve sık dikişle ek yerlerinden kapatılmalıdır. Aksi takdirde süngerin içine su girebilir ve çürümeye yol açabilir. Söz konusu dikişlerde kullanılan iplik sentetik malzemeden olmalıdır. Dikişlerde kesinlikle bakır tel zımba vb. metal parçalar kullanılmamalıdır; zira korozyona ugramaları deride büyük tahribat yaratacaktır. Yastıklar tabanlarında bulunan çeşitli paslanmaz çelik malzemeden yapılmış mekanizmalarla oturdukları yüzeylere sabitlenmektedirler. Bu mekanizmalar en basit biçimiyle çıt-çıtlı düğme ya da basit bir geçme sistemi olabilmektedirler. Güneşlenme platformunu oluşturan yastık kumaşları için en uygun renk beyaz olarak gözükmektedir. ". .. beyaz renk güneş ışınlarım dahaJazla yansıttığı ve daha az ısındığı için lwyu renklerdendaha çok tercihedilmektedir"'. Yastıkların üzerlerine havlu serilebilmeli ve yanlarından da sıkıştırılabilrnelidir. Esen rüzgar havluyu uçurmamalıdır. Kaynakça www.asinah.net/en/wikipedia/t/to/ıourism.hıml www.likya.iyıe.edu.ır/ıez/uzunoglu_ıur.hım Akpınar, Sibel. "Türkiye'nin Turizm Merkezlerinde Ekoıurizm Yaklaşimlan". (Ankara: Turizm Bakanlıgı, Yatırımlar Genel Müdürlügü Planlama Dairesi). www.ceıerisparibus.net/arsiv/s_akpinar.doc www. eczanemonli ne.com. tr/gunes4 .asp Göksel, Mehmet Aziz. 'Megayatlar Neden Beyazdır?'. (lstanbul: Tasarım, Tasarım Yayın Grubu, Sayı: 141, s. 150). ■ 2 MehmetAziz Göksel,'Mega.yatlarNeden Beyazdır?'. (lstanbul: Tasarım, Tasarım Yayın Grubu, Sayı: 141, s. 150). 62 • BoaBt uild1er'ürkiye OCAK - ŞUBAT'07 / SAYl01
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=