i Sulu so '-J utma sistemleri Habe:r Gökhan Aydın Sulu soğutma sistemleri, (Cooler) marin deniz motorları, hidrolik deniz şanzımanları ve egzost manifoldlarının soğutulmasında kullanılıyor. Soğutmada deniz suyu kullanan coolerler motor soğutma suyunu ideal çalışma ısısında tutarak, motorun performansını yüzde 20 oranında artırıyor, yakıt tasarrufunun yanısıra motorun ömrünü de artırıyor. Deniz motorlarının, şanzımanların ve egzostların verimli şekilde çalışmasında tatlı su, yag ve hava sogutucuları önemli bir işleve sahip. Marin motorlarda Cooler (eşanjör, konsense) olarak adlandırılan sogutucular, kara motorlarında radyatörler gibi soguıma işlevine sahip. Kara motorlarında ısınan su, radyatör vasıtası ile sogurularak motora, sisteme gönderiliyor. Deniz motorları da çalışma ortamı olarak kapalı ortamda oldukları için motoru radyatör gibi hava ile çalışan bir sistemle sogutmak mümkün olmuyor. Deniz motorları, şanzımanlar ve egzost manifoldları, cooler denilen ısı transferi prensibi ile çalışan sistemler aracılıgı ile sogutuluyor. Cemsan B.B.B. Metal Makine Teknik Sorumlusu Kamil Coşkun coolerlerin işlevleri, çalışma prensipleri ve bakımlarına ilişkin olarak dergimize bilgi verdi. Çalışma prensibi Cooler boru sistemleri içinde motorun sogutulmasıncla kulanılan, tatlı su ve deniz suyu ayrı bölümlerde bulunuyor. Coolerlerin dış kısımlarından motorun sogutulmasıncla kullanılan tatlı su geçiyor. Denizindeki soguk suyunu pompa yardımı ile içine alan cooler, ısınan tatlı suyu sürtünme, ısı transferi yolu ile sogutuyor. Motorun ideal çalışma sıcaklıgı 70 ila 75 derece arasında. Coolerler ısınan motor suyunu 25 ila 30 derece arasında sogutma kapasitesine sahip. Motorun sogutma suyu bu sıcaklıgın üzerine çıktıgında termostat otomatik olarak açılıyor ve sıcak su coolere giriyor. Isınan suyu sogutmak için su pompası vasıtası ile coolerin içine deniz suyu alınıyor. Soguk deniz suyunun bakır borulara bıraktıgı sogukluk, sürtünme yöntemi ile motordaki suyun sıcaklıgını düşüBoaBtuildTeürrkiye KASIM - ARALIK '08 / SAY! 12 rüyor. Sırası ile sistemden dolaşan deniz suyu egzoz çıkışından tekrar denize dökülüyor. Bu şekilde saglanan devri daimle motor çalıştıgı sürece motorun sogutulmasında kullanılan tatlı su, sürekli olarak istenilen ısı düzeyinde tutuluyor. Coolerlerin bowman denilen modeli motorun suyu ile birlikte egzost manifoldunu ela aynı anda sogutuyor. Bunun için egzost manifoldu çıkarılıp, gerekli su baglantıları yapılarak iki ayrı sogutucunun yaptıgı işi, tek bir sogutucunun yapması saglanıyor. Soğutucu seçimi Coolerlerde iç elemanlar iletkenligi yüksek olan elktrolitik saf bakır borudan ya da nikel karışımlı bafon borudan imal ediliyor. Cooler içindeki boru sayısı ve yönlendiricileri perdelerin sayısı artırılarak sogutma performansları yükseltili-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=