Boat Builder Türkiye 14. Sayı (Mart-Nisan-Mayıs-Haziran 2009)

MEVZUAT Pervane şaft sistemi Pervane şaft sistemi denince akla pervane, pervane şaftı varsa şaft braketi stem tüp ve stem tüp yataklan sızdırmazlık elemanlan ve kaplin gelmelidir. Tabi uygulamaya göre şaft sistemi kaplin yardımıyla ara şaft ve şanzıman yolu ile ana makinaya bağlanacaktır. Pervane şaftlarının dizaynında motor gücü, pervane devri ve kullanılacak malzeme- yağlama şekli rol almaktadır. Ülkemizde suyla yağlanan pervane şaftları düzenlemesi daha çok tercih edilmektedir. Bu nedenle burada bu tip pervane şaftı düzenlemeler ile ilgili kural isteklerinden bahsedeceğiz. Pervane şaftlarında kullanılacak malzemenin hem kaynağa elverişli hem de korozyona dirençli malzeme olması önemli bir unsurdur. Ancak özellikle teknelerin çalışacağı denizin kirlilik yönünden durumu da pervane şaftı malzemesinin seçiminde dikkate alınmalıdır. Pervane şaftı malzemeleri dövme olmalı ve çekme mukavemeti değeri 400 ile 930 N/mm2 arasında olmalıdır. Pervane şaftlarında 304 tipi paslanmaz malzeme kullanılmasına müsaade edilmemektedir. Ancak kaynağa elverişlilik yönünden uygun olan 316 veya 316L malzemelerin şaft malzemesi olarak kullanılması kabul edilebilir. Bu iki malzeme arasında kıyaslama yapıldığında ise 316 tipi malzemenin kirli deniz şartlarında korozyon dayanımını önemli ölçüde kaybettiği bu nedenle de 316L malzemenin daha uygun olacağı değerlendirilmelidir. Stern tüp GRP veya çeşitli çelik malzemelerden imal edilmektedir. Burada stern tübün boyutları et kalınlığı kurallara göre belirlenmelidir. Ayrıca stem tüp içersinde stem tüp boyutuna bağlı olarak bir veya iki adet suyla yağlama amacına uygun yatak düzenlenmelidir. Bu yataklar için etkili bir suyla yağlama sağlanmalıdır. Yatakların boyutu kullanılacak şaftın çapına ve şaft hızına göre belirlenmelidir. Bu açıdan stem tübün kıç tarafındaki yatak boyu şaft çapının yaklaşık 4 katı olmalıdır. Stem tüp, A veya I tipi braket yatakları veya diğer yatakların düzenlenmesinde yatak boyları ile birlikte yataklar arasında klas kurallarında belirtilen maksimum müsaade edilebilir yatak aralıkları değerine uyulmalıdır. Donatılacak olan yataklar ve sızdırmazlık elemanları mutlaka sertifikalı olmalıdır. Ergonomi; araç, gereç ve makinelerin insan tarafından maksimum konfor emniyet ve temkinlikle kullanılabilmesi için gerekli olan ve insanların bilimsel özelliklerine ait bilgilerin toplamıdır. Ergonomi, insanların hayatını iyileştirmede önemli bir role sahiptir. Küçük olan tekneler de dahil olmak üzere, tasarımcılar teknelerde insanların minimum gereksinimlerini göz önünde bulundurarak bu ihtiyaçlara göre tasarım yapmaları insanların rahat etmesi açısından kaçınılmaz bir unsurdur. Şaft sistemine düzenlenecek olan kaplinler dövme malzemeden yapılmış olmalıdır. Flenç tipi kaplinlerde ilenç kalınlıkları şaft çapının 0.2 katı olarak belirlenmelidir. Kaplinlerin bağlantısında ya da pervane şaftının pervaneye bağlantısında kamalı bağlantı tipi kullanılacağı gibi sıkı geçme tipte (Örneğin: Yağ basıncı kullanarak) bağlantı yapmak da mümkündür. Her iki hal içinde klas istekleri sağlanmalı kamalı bağlantıda klasların ön gördüğü kama kesitleri ve boyuna uyulmalıdır. Eğer sıkı geçme tipte bağlantı yapılıyorsa bu durum için gerekli hesaplamalar klas kuruluşlarına sunulmalıdır. Sonuç olarak pervane şaft sisteminde kullanılan elemanların donatıldıkları yatlara benzer şekilde sertifikalı olmaları ve uygun malzemeler seçilerek boyutlandırılmaları önem arz etmektedir. Pervaneler Pervaneyi en basit deyişle, bir şaftla birlikte dönen, 2 veya daha fazla kanata sahip olan ve tekne sevki için itme kuvveti üreten araç olarak tanımlayabiliriz. Pervaneyi tanımlamak için en önemli parametreler "Çap, piç, disk alanı, kanat alanı ve benzeri "olarak sıralayabiliriz. Yakıt maliyetleri gözönüne alındığında uygun boyut ve tipte perSU VERME VE HAVA ALMA YERi STERN TÜP ,..... ı::ı STERN TÜP GÖVDE LASTiĞİ KÖRÜK AYAR BİLEZİĞİ r,jt sızdır ., • ,, r:ı ·· ,. Şaft kap/inleri 38 • BoaBtuildTeürrkiye

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=