Boat Builder Türkiye 14. Sayı (Mart-Nisan-Mayıs-Haziran 2009)

MEVZUAT vane seçmenin önemi ortaya çıkar. Eğer tekne benzer güç ve devire sahip olan diğer teknelerle aynı performansta değilse öncelikle pervane seçiminin doğruluğu gözden geçirilmelidir. Su altı tekne formu ve benzeıi faktörler daha sonra düşünülmelidir. Motor un aşırı yakıt harcaması aşırı güçte çalışılması yanlış pervane piçi seçilmesi ile ortaya çıkan ve verimsiz yakıt harcamasına sebep olan unsurlardan bir tanesidir. Aynca gereğinden büyük çapta pervane seçilmesi de benzer problemlere yol açabilmektedir. Motorun bu bakımdan verimsiz çalışmasının bir göstergesi dizayn devrine ulaşılmadan, siyah ve yoğun bir egzost dumanı ortaya çıkmasıdır. Aşırı yükte çalışılması sonuç olarak silindir kafasının çatlaması, piston ringlerinin kınlması ve motor ömrünün kısalması gibi bir seri probleme yol açacaktır. Sonuç olarak, yanlış pervane seçilmesi tahminlerimizin ötesinde verimsiz yakıt tüketimi ve artan işletme maliyetlerine yol açabilmektedir. Aynı şekilde motor ve tekneye göre küçük boyutlarda pervane seçilmesi de tekne performansına olumsuz etki yapabilmektedir. Ayrıca, müsaade edilen maksimum devirden daha yüksek değerlerde çalıştırılması durumunda motor hasarlanna sebebiyet vermektedir. Gerekli yükte çalıştırılmayan motorlar düşük yakıt üretimine ek olarak sıklıkla pervane kavitasyonuna da sebep olmaktadırlar. Böyle durumlarda pervane piçinde yapılacak ufak değişikliklerin pervanenin tamamıyla değiştirtmesine gerek kalmadan olumlu sonuçlar verebilmektedir. Pervane seçimi Pervane seçiminde kanat sayısının belirlenmesi ilk aşamadır. Gemi pervaneleri genelde 2, 3, 4 ve 5 kanatlı olabilmektedir. Bunların içinde en yaygın kullanılanları dört kanatlı pervanelerdir. !ki kanatlı pervaneler genelde yelkenli seyirde yaranı klan düşük direnç nedeniyle yelkenli teknelerde kullanılmaktadır. Bu tip pervanelerin olumsuz tarafı gerekli itmeyi yaratmak için daha büyük kanat alanı ve buna bağlı olarak daha büyük çaplarda yapılması gerekliliğidir. Kanal alanı ve verimlilik değerlerinin birbirlerine uyumlu olması açısından üç kanatlı pervanelerin uygunluğu uzun yıllar yapılan tecrübelerle kanıtlanmıştır. Dört ve beş kanatlı pervaneler göz önüne alındığında, ekstra olan kanat ya da kanatlar, kanat alanına artırmakta olduğunu görürüz. Pozitif yöndeki bu katkı nedeni ile bu tip pervanelerin, daha küçük çapta dizayn edilmeleri mümkün olmaktadır.(Ancak, dört kanatlı pervanelerin kanatlarının, üç kanatlı pervanelerle kıyaslandığında birbirlerine daha yakın olması ve kanatların birbirlerinin su akışını olumsuz yönde bozması nedeni ile türbülansa sebep olduğunu ela gözardı etmemek gerekir.) Ancak artan kanat sayısının bir diğer avantajı titreşim üzerinde olumlu etkileri olmasıdır. Eğer titreşim açısında bir problem yaşanıyorsa, muhtemelen daha fazla kanat sayısına sahip bir pervane kullanımı bu sorunu çözebilecektir. 40 • Boat Bııilder Türkiye P/TCH Pervane piçinin önemi Piç, pervanenin tam bir tur (360°) dönmesi ile pervanenin yaptığı yer değiştirme mesafesidir. Piç ve pervane çapının doğru olarak dizayn edilmesi ve hesaplanması çok önemlidir. Eğer belirlenen güç için çok büyük piç kullanılırsa bu pervanenin ağır kalmasına ve bir başka söylemle daha büyük güç istemesine neden olacaktır. Gereğinden küçük piç seçilmesi durumunda ise pervane küçük kalacak sonuç olarak motorun tüm gücünü kullanamayacaktır. Klaslı bir gemide sabit ya da değiştirilebilir piçli pervane olup olmadığına bakılmaksızın her pervanenin sertifikalandırılması gerekmektedir. Bu amaçla klas kurallarının sabit piçli pervanelerde yarıçap gözönüne alındığında 0,25 ve 0,6 nolu kesitlerindeki el kalınlıkları kontrol edilir. Diğer pervane tiplerinde bunlara ek olarak 0,35 nolu kesitteki et kalınlığı da mukavemet açısından kontrol edilmektedir. Burada pervane kanadının profil özellikleri ve boyutlan yanında malzeme özellikleri de önemli rol oynamaktadır. Kullanılan malzemeler Prinç (Kopma değeri 400 N/mm2), Manganez princi CUl(Kopma değeri 440 N/mm2),Nikel Manganez Princi CU2(Kopma değeri 440 N/mm2 ), Alüminyum Bronz CU3(Kopma değeri 400 N/mm2) ve Çelik (Kopma değeri 400 N/mm2 ) olan malzemeler kullanılmaktadır. Pervane pervane şaftı koniğine kurallara uygun tarzda ve su geçmezliğin korunmasına dikkat edilmelidir. Pervane göbeğinin ön kısmındaki yuvarlatma yaklaşık olarak 6 mm olmalıdır. Pervanenin Kamalı bağlantı yapılması durumunda kama boyutları klas kuralı isteklerini sağlayacak şekilde hesaplanmalıdır. Pervanenin sıkı geçme bağlantısı ile şaft koniğine yerleştirilmesi durumu için gerekli hesaplamalar aynı şekilde klasa sunulmalıdır.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=