Sütlüce’deki Proteksan Tersanesi’nde gövdesi çelik, üst binas› alüminyum olarak yap›lan yatlarla modern Türk yatç›l›¤›n› tan›maya bafllam›flt›r. Bu dönemde teknelerin boru ifllerini bina ve fabrika tesisatç›- lar›, boya ifllerini oto boyac›lar›, elektrik ifllerini de oto elektrikçileri yapmaktayd›. Tersane sahibi, mühendisi, ustas› ve iflçisi, k›smen ahflap teknelerdeki deneyimleriyle, deneme yan›lma yöntemiyle, k›smen de yat sahiplerinin yollad›¤› kaptan, gemici ve sörveyörlerden ald›klar› bilgilere, Türk halk›n›n yarat›c› zekâs›n› katarak, “yat yapmaya” çal›fl›yordu. ‹lk Yabanc› Sermaye Girifli Proteksan’da yap›lan yatlardan birisi olan 43 metre boyundaki MY Galaksi’yi, ‹talya’n›n yat yap›m merkezi Viareggio’daki Perini Navi Tersanesi’nin penceresinden gören Fabio Perini, 1980’lerin yar›s›nda Türkiye’ye yat›r›m yapma karar› alm›flt›r. Bu yat›r›m sonunda, Y›ld›z Tersanesi, Perini’nin tekne ve üst bina imalat yeri olarak 1988 den beri üretimini sürdürmektedir. Nereden, Nereye Gelindi? Y›ld›z Tersanesi’ndeki çal›flma dönemimde, Perini’nin Viareggio’daki Perini Navi Tersanesi’nde dolafl›rken, flark› söyleyerek güverte tiklerinin derzlerini ›skarpela ile oyan orta yafllarda bir ‹talyan iflçi dikkatimi çekmiflti. Kendisi ile yapt›¤›m yar› ‹talyanca, yar› ‹ngilizce söyleflimde ö¤rendi¤im flu olmufltu: Babas› ve büyükbabas› da tik güverte iflçisi idi. Yani üçüncü kuflak tik iflçisiydi. O s›rada bizdeki durum bir hayli farkl›yd›. Y›ld›z Tersanesi’nin inflaat› sürerken, 36 metrelik yelkenli yatlar›n çelik gövdelerinin de inflaas›na bafllam›flt›k. Bunun için de iflçi al›mlar›n› sürdürüyorduk. Bekçiler ifl için müracaat eden bir kifliyi getirdiler. Ne yapmay› biliyorsun diye sordu- ¤umda ald›¤›m cevap, flimdiye kadar tarlada çal›flt›¤›, ‹stanbul’a ifl bulmak için geldi- ¤i ve biraz evvel otobüsten indi¤i, ne ifl olsa yapabilece¤i idi ve o arkadafl› ifle alm›flt›k. Yani 25 y›l öncesi durumumuz, en az üç kuflakt›r bu ifli yapanlar›n ulaflt›¤› kaliteyi, tar›m kesiminden gelenlerle yakalamaya çal›flmakt›. Hollanda, ‹ngiltere ve Almanya’daki yat tersaneleri ise bizden onlarca kuflak ilerde idi. 1988 y›l›nda Londra’da büyük yat al›m sat›m komisyoncular› ile yap›lan toplant›- dan ç›kan sonuç; “Perini yatlar›n›n tekne ve üst binas›n›n Türkiye’de yap›ld›¤›n›n duyurulmamas›” yönündeydi. fiu anda ulafl›lan kalite ve duyulan güven o kadar geliflmifltir ki, bu tersanede dört y›l evvel tam donan›ml› olarak yap›- lan 87 metre boyundaki dünyan›n en büyük ›stralya telleri olmayan yelkenlisi, Malta fiahini (Maltesa Falcon) denize indirilmifl ve birçok ödül alm›flt›r. Mega Yatç›l›¤›n Geliflmesi Y›ld›z Tersanesi’nde 1988 y›l›ndan 2009 y›l›na kadar toplam 42 tekne yap›lm›flt›r. Bugün dünya denizlerinde Y›ld›z Tersanesi’nde yap›lan boyu 50 metre ve üstü 25 mega yelkenli yat seyretmektedir. Bu arada 1990'l› y›llarda Selah Tersanesi’ndeki bir hangarda anahtar teslim yap›- lan 50 metrelik ilk mega yat Turkuaz, Avrupa’da büyük be¤eni toplam›flt› ve hala charter dünyas›nda popülaritesini sürdürmektedir. Fakat bu tarihten sonra uzun bir süre, dünyadaki ekonomik krizler nedeniyle, ülkemizde, Y›ld›z Tersanesi’ndeki çal›flmalar hariç mega yat yap›lamad›. 1997 y›l›nda mega yat üretmek için kurulan Proteksan-Turkuaz Tersanesi’nde 1998 y›l›nda yap›m›na bafllanan ve 2001 de teslim edilen 50 metre boyundaki My Mosaique, arkas›ndan 2002 y›l›nda teslim edilen 53,5 metre boyundaki My Petara, mega yat dünyas›na yeniden Türkiye’yi hat›rlatt›. Siparifllerin ard› arkas› kesilmedi ve boylar› 50 metre ile 58 metre aras›nda mega yat sipariflleri al›nd› ve imalatlar› yap›l›p sahiplerine teslim edildiler. 1997’den bugüne kadar ProteksanTurquo›se Tersanesi’nde 50m My Mosaique, 47,5m Classic My Anatolia, 42,5m My Cameleon B, 27,6m My Tivol›, 53,4m My Petara, 39,5m My Vinidrea, 54,2m My Talisman C, 58,2m My Petara, 49.99m Odessa, 53m My Vinydrea, 53,9m My Leo Fun, 54,7m My Sequel P ve 58,2 m My Baraka yatlar› yap›lm›flt›r. Proteksan-Turkuaz Tersanesi’nde anahtar teslimi olarak üretilmifl boyu 50 metreden büyük 8 adet mega yat dünya denizlerinde boy göstermektedir. Di¤er bir mega yat üreticimiz olan RMK Tersanesi’nde, 36 m. My Pr›vate L›ves, 36 m. My Jasm›n, 37,7 m. My Caressa K ve 52 m. M Sy Nazen›n V yap›lm›flt›r. Nereids Yat firmas›n›n da 50m My Tetis, 47 m. My Aretusa, 43 m. My Ice, 38 m. My Dream On ve 37 m. M My Mana yatlar› pruvalar›nda sular› y›llard›r yarmaktad›r. Kocaeli Serbest Bölgesinde faaliyete geçen ve flimdiki ad› Yat Ley olan Yay Gemi Yap›m Tersanesi’nde, 2008 y›l›nda denize indirilen 65 metre boyundaki MY Nourah of Riad’da ülkemizde Orta Do¤u’ya yap›lm›fl olan ilk mega yatt›r. Teknenin tasar›mc›s› olan Donald Starkey, MY Nourah of Riad tasar›m›yla 2008 y›l› en iyi dizayn ödülünü alm›flt›r. fiimdiki Durumumuz Ülkemizde ikinci kuflak çal›flanlar yat yapmaya bafllam›flt›r. Formula 1 yar›fllar›- n›n düzenleyicisi ve Proteksan-Turkuaz Tersanesi’nde iki mega yat yapt›rm›fl olan Bernie Eccelstone’un dünyaca ünlü yat dergilerinde yay›nlanan aç›klamas›, ülkemize milyonlarca dolarl›k bir reklamdan daha fazla fayda sa¤lam›flt›r. Bu aç›klamada Mr. Eccelstone, “Ben Türkiye’de ucuz de¤il, kaliteli oldu¤u için yat yapt›rmay› tercih ediyorum” demifltir. Y›ld›z Tersanesi’nde 50, 48 ve 73 metrelik üç mega yat›n inflaas› devam etmektedir. Proteksan-Turkuaz ve Çelik Yat Tersanesi’nde de 60,2 m My Leo Fun, 55,4 m My Turquo›se, 70,54 m My Talisman C, 72,6 m My Vickly, 50 m My Flama ve 74,6 m MY’nin (Spect Boat) üretimleri sürmektedir. 2011 y›l›n›n yaz aylar›nda ilk üçü sahiplerine teslim edilecek. Di¤er ikisinin teslimi de 2012 y›l›nda gerçekleflecektir. Tuzla’da 2007 y›l›nda kurulan Dünya Yacht Tersanesi’nde biri 72 metre, di¤eri 72,5 metre boylar›nda iki adet mega yat›n üretimi devam etmektedir. Ayr›ca P›rlant Tersanesi’nde Nereid’s Yat taraf›ndan yap›lmakta olan 67 metrelik MY Pherousa’n›n da inflaat› sürmektedir. Sonuçta 1988 den beri yap›lm›fl 25 tanesi yelkenli toplam 36 mega yat dünya denizlerinde dolaflmaktad›r. 2011 y›l›nda bunlara dört tane daha kat›lacak, 2012 de befl alt› tane daha kat›- lacakt›r. Otuz y›lda nereden nereye geldik ve nereye gidece¤iz? Boat Builder Türkiye • 47 KASIM - ARALIK 2010 / SAYI 23
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=