58 MAYIS - HAZİRAN 2011 / SAYI 26 Giriş Açık ve kapalı yolcu bölümlerinden oluşan bu deniz ulaşım araçlarının iç mekanları kara mekanlarını anımsatan aydınlatma anlayışına göre düzenlenmektedir. Doğal aydınlatma açısından küçük pencerelerle donatılan yaşam mahallerinin yerleşimleri başarısız kalmaktadır. Bu durum iç ve dış mekanı, aydınlık düzeyi olarak birbirinden koparmaktadır. Aydınlatmayı, mimari ürünü algılanması istendiği kimlikle ortaya koyan bir bileşen olarak ele aldığımızda, iç ve dış mekanlar arasında ilişkinin kurulabilmesi açısından ne denli önemli bir olgu olduğu ortadadır. Dış mekanda -yönlendirilmediği durumda- aydınlık düzeyinin ve renginin insan kontrolünde olmadığını hatırlarsak, doğa koşullarının mimarlık ürününün rengine ve insan algısına egemen olduğunu söylemeliyiz. Doğanın algıyı biçimlendirici özelliği, hareketli bir imge olan motoryatın mimari programının niteliği bakımından önemlidir. Bu sayıltı bizi ussal dayanakları olan bir yargıya götürmelidir ki, o da doğası gereği deniz üzerinde sürekli devinim halinde olan teknenin, algıyı yanıltıcı özelliklere sahip oluşudur. Hareket, görsel algıda dikkati en çok çeken ve çekimi en güçlü olan eleman olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca hareket çevrede bir değişim arz eder ki, değişim bizim yaşam amaçlarımız açısından dikkate almak zorunda olduğumuz bir şeydir. Çevremizdeki nesnelerin bize oranla hareket edip etmediğini bize gösteren çok önemli bir ipucu vardır. Bu ipucu, içkulaktan kaynaklanan ‘denge’ duygusudur ki buna ‘kinestezi’ denmektedir (Arnheim). Motoryat da devingen bir nesne olmasıyla, içindeki yolcunun kinestezik durumuna dış mekandan gelecek ışık kaynağı da etki edecektir. Bu devinim deniz koşullarına bağlı olarak artıp azalabilmektedir. Tekne seyir durumundayken bu durumun kaçınılmaz olduğu ortadadır. Özellikle dış mekandaki aydınlık düzeyi düştüğü durumlarda devinim arttığında, aydınlık rengi, çoğunluğu ve doğrultusu, birbirinden farklı ışık kaynakları varsa (örneğin sahil şeridinde bir yerleşim merkezi, havai fişek, şimşek, ay ışığı vb.) teknenin kontrolü zorlaşacağı gibi, teknenin iç ve dış mekanında rahatsız edici ve endişe uyandıran bir aydınlık oluşacağı da kaçınılmazdır. 1. Doğal Aydınlatma Güneş doğadaki yaşam için gerekli üç ana unsurdan belki de en önemlisidir. Doğal aydınlatmasız bir yaşam olamaz. Ancak onun fazlasının da insan için rahatsızlık verici olduğu gerçektir. Motoryatlarda Aydınlatma Yrd. Doç. Dr. Mehmet Aziz GÖKSEL Maltepe Üniversitesi Yat Tasarımı Bölümü Kurucu Başkanı MAKALE
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=