32 EYLÜL - EKİM 2011 / SAYI 28 TEKNİK Düşük Frekanslı Gürültüler H. Mehmet EKİCİ Çevre Yüksek Mühendisi Selçuk YAYLA Gemi Makineleri Mühendisi Marinsu İzolasyon San ve Tic. Ltd. Şti. Gemilerde pervane, motor ve dişliler gürültüye neden olmaktadır. Motor tarafından oluşturulan gürültüyü; yakıtın motor silindirinin içinde sürekli ve hızla yanması, yanmayla birlikte oluşan patlama, daha sonra ise yanma neticesinde oluşan itme kuvveti ile dönen dişliler ve şaft oluşturur. Bu sesler yüksek frekanslı gürültü olarak adlandırılır. Ses ayrıca dönen pervanenin kanatları etrafında basınç farkından dolayı meydana gelen kabarcıklardan oluşur. Pervane döndükçe gemi hareket eder ve yüzeye çok yakın yerlerde kabarcıklar oluşur. Bu kabarcıkların oluşumu kavitasyon olarak bilinir. Kabarcıkların kırılması ile yüksek bir gürültü oluşmaktadır. Bilinenin aksine her pervane gürültüsü düşük frekansta oluşan bir gürültü değildir. Kavitasyonun sebep olduğu bu gürültü doğrudan teknenin hızıyla ilgilidir. Pervane devri hızlandıkça kavitasyon da buna paralel olarak artmaktadır. Kırılan bu kabarcıklardan oluşan gürültü frekansları yüksek pervane devirlerinde 20,000 Hz’e kadar çıkmaktadır. Bir diğer uç nokta ise büyük tonajlı ve düşük devirde dönen pervanelerin ise 10 Hz gibi çok düşük frekanslarda gürültü üretmesidir. İşte pervanenin dönmesi hızına bağlı olarak aşağı yukarı bu sabit frekanslarda değişik bantlarda gürültü ortaya çıkarmaktadır. Pervanelerden kaynaklanan düşük frekanslı sesler son yıllarda gemilerin ve yatların hızlarının artmasıyla birlikte yaşam mahalleri ve su altı gürültü seviyesini 10-15 dB(A) artırmaktadır. Düşük frekanslı gürültüler iç ortama lumbuzlardan veya tekne gövdesinden girmektedir. Uzun dalga boylu düşük frekanslı bu sesler; ikincil gürültü olarak lumbuz, kapı veya kaporta titreşimlerine de neden olmaktadır. Bu ikincil gürültüleri, makine dairesinden gelen ve yüzeysel vibrasyondan kaynaklanan gürültülerden ayırt etmek çok zordur. İşte bu sebeple izolasyon yapılan yüzeylerde yüksek frekanslı gürültüyü elimine etmek için kullanılan yöntemler bazı durumlarda düşük frekanslı gürültülerin daha da çoğalarak yaşam mahallerine gelmesine sebep olabilir. Bir diğer problem ise düşük frekanslı gürültülerin yüksek frekanslı gürültülerden daha uzun menzile yayılabilmesidir. Bu sebeple genellikle
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=