46 EYLÜL - EKİM 2011 / SAYI 28 YORUM kin bilgiler bu mevcut programların içine seçmeli dersler ve kürsüler biçiminde sığmadığından yeni bir programa gereksinim duyulmuştur. Ancak özellikle iç mimarlık ve endüstri ürünleri tasarımı bölümlerinde, çeşitli sınıfta deniz araçları, kimi zaman dönem projesi konusu olarak verilmektedir. Bu disiplinlerin yat tasarımıyla ne ölçüde ilgileneceğini belirleyen ölçütler, bu uygulamaları yapan disiplinlerce tartışılmalıdır. Akademik ortam (üniversite) bu sorulara, paneller ve sempozyumlar çerçevesinde yanıtlar aramalı; ortak bir dil geliştirilmelidir. Yat tasarımı bölümü müfredatı, en çok endüstri ürünleri tasarımı programına benzemektedir. Ancak bir üniversitenin endüstri ürünleri tasarımı bölümünde, bir ya da iki adet deniz aracı tasarımı projesi yapılmasıyla, bu alanda yetkinliğe ulaşmak hiç kuşkusuz mümkün değildir. Bir deniz aracının mimari biçimlendirmesi, elementer düzeyde mühendislik bilgisi gerektirmektedir. Özellikle gemi mühendisliği programı müfredatında bulunan “gemi geometrisi, gemi teorisi, mukavemet ve gemi makineleri ve elemanları” gibi derslerin alınmasını gerektirmektedir. Bunun yanında, bütün uygulamalı bilimlerde, proje disiplininde yetkinlik kazanmak, sürekli uygulama yapmakla mümkündür. Bütün bu derslerle, mevcut tasarım disiplinlerinin müfredatı şişirilemeyeceğine -örneğin bütün uygulamaların yatlardan oluşturulamayacağına ya da bölüm müfredatını deniz araçlarına göre kurgulamak gibi bir değişiklik yapması beklenemeyeceğine- göre, bu bölümlerde yapılan uygulamaların değerlendirme ölçütleri belirlenmelidir. Bunun yanında yat tasarımının öne çıkan bir özelliği ise, bir denizcilik programı olmasıdır. Böylelikle, ortak faaliyet alanları dikkate alındığında, sivil ve askeri, bütün denizcilik programlarıyla aynı ailenin doğal bir üyesidir. Ayrıca bu saptamalara bağlı olarak, Bologna süreci ve AB uyum programı kapsamında, Avrupa ülkeleriyle öğrenci alışverişi yapılmalıdır. Bu alışverişin yapılabileceği disiplinler, başta endüstri ürünleri tasarımı ve gemi inşaatı ve gemi makineleri mühendisliğidir. Yat Tasarımında Lisans Eğitimi Dünyada lisans düzeyinde eğitimi veren ilk program Türkiye’de 2009’da açılmıştır. T. C. Maltepe Üniversitesi’nde Mimarlık Fakültesi’ne bağlı çalışan bu bölüm MF 4 türünden puanla öğrenci almaktadır. Bölümün kontenjanı elli bir (51) kişidir. Mimarlık fakültesi şemsiyesi altında, bu bölüm haricinde, mimarlık ve iç mimarlık bölümleri bulunmaktadır. Bu fakültede 2011-212 yılı itibarıyla bütünleşik eğitime geçilmiştir. Her üç disiplin de ilk yılı birlikte okumakta, yat tasarımı bölümü ikinci yıl itibarıyla bu disiplinlerden ayrılmaktadır. Program, bir yatın, temel mühendislik özelliklerini öngörerek, styling ve iç mekan tasarımını yapabilecek öğrenciler yetiştirme amacına göre kurgulanmıştır. Bu noktadan da anlaşılacağın üzere, yat tasarımı kabaca üç tasarım etkinliğini içermektedir. Bunlar: 1- Styling (mimari tasarım/ biçimlendirme), 2- İç mekan tasarımı ve 3- Mühendislik tasarımıdır.(*) Yat Tasarımında Lisans Üstü Eğitimi Bugün batıda yat tasarımını konu alan, yüksek lisans eğitimi veren okullar mevcuttur. Bu okullar birbirilerinden farklı müfredat ve isimlerle eğitim yapmaktadırlar. Eğitim süreleri ve statüleri de birbirlerinden farklıdır. Bazıları mühendislik tasarım bazıları ise mimari tasarım (styling ve iç mekan tasarımı) ağırlıklı müfredatlara sahiptirler. Mühendislik tasarımı konusunda University of Southampton’daki “Yacht and Small Crafts” programı bu alanda en köklü programdır. Bunun yanında İtalya’nın La Spezia kentindeki Universita di Genoa’ya bağlı “Ingegneria Navale” isimli yüksek lisans programı mühendislik tasarımında öne çıkmaktadır. Ayrıca, elbette mühendislik tasarımda uzmanlaşmak isteyenler için, doğru bir seçenek gemi inşaatı ve gemi makineleri mühendisliği disiplininde yüksek lisans yapmaktır. Styling ve iç mekan tasarımı -ki bunlar da artık birbirinden ayrışmış uzmanlık alalnlarıdır- konusunda ise yine La Spezia’daki Universita di Genoa’ya bağlı “Disegno Nautico e Navale (denizel tasarım)” isimli yüksek lisans programı bu konuda çok öne çıkan bir programdır. Ayrıca yine İtalya’da Istituto Quasar (Roma), Politecnico di Milano (Milano) ve Istituto Europeo di Design (Venedik)’da “Master of Yacht Design” ismiyle eğitim yapan programlar bulunmaktadır. Bunun yanında ABD’de Westlawn Intitute’da “Boat Design” isminde, daha ziyade uygulamaya yönelik, Avrupa okulları- (*) Bütünüyle gemi mühendisliği disiplininin uzmanlık alanıdır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=