MAKALE yene gi:rıe,mez.. Aıçıılruiı demiır aitarak ya da pa'.lamara. şamaııııdııraya lbağlaıııaralk lkaırıgıo ıgıemiı!eiliiıııinıı aırasmda ticanii lbfıır ~imaırııda behlemıelk zonıırıdadııır~ ID.uıoool Yelkenli Yatlar -Yıe:tkeııı!lii!er Csailliiıııg yaclııt>. dıeıniz yaşammm rıetrospe:ktiif miırasııııa sahip ıçııkaırıı ve ~dişill özıe:I!Lik!leıinıi~ daha çok açıığa VıLJJra:nı tek.~ele,rollarak değerte,rıdiiliillıııme:liı:iliıc Denizde daha çok zaman lliıaırcayaııı. çoğu zaman yo!lcuımm da miüırıettelbat ollarak bindiği yelkenli yattllar. ıes.Wıdlıen lllllaşım için kıullarnlan, 1t.ıerlk. edi!müş biır tekırmiojiıyi kullanaralk doğaya meydan okuyan tekneler olarak arallaşıılmai.ıdlur. Bu özellikle.ıiyl.e oııı'l.ara. lııeı1ha11gi ll>iır şeyle savaşmayı s-evıeııı üııısanllaıııırı eıneiljisine ve aklına illiıtiıyaç dıLJyaırı zahmetli teknelerdir deıııe:biliir (Resim 4. S). Resim .ıl: X Yachts'ın XMX 70 modelinin salonundan pupaya dojrıı bakış Resim 5: Wally 100'ün stylinglnde America's Cup teknelerinin izleri okunabiliyor Yelkenli yatların iç mekanlarının. çoğunlukla yaşamaya elverişsiz olduğu gözlenir. Genellikle tümsek güverte Cflushdeck) olduklarından, kamaraları sıkışık, ıslak hacimleri küçük ve tavanları basıktır. Kimi örneklerde, 52 liialkl.lder MAYIS• HAZİRAN 2012/ SAY3I 2 araç boyu büyüdükçe üstyapıların da yüksehnekte olduğu gözlenirse de; bu hoş karşılanan bir durum değildir. İç ve duş mimari düzeninin uyumuyla bir yelkenli yat. kimi örneklerinde bir motoryatın sahip olduğu lüks ihtiyaçları karşılama iddiasında da olsa: lüks ve pahalı olmaktan çok. iyi yelken yapabilmek (sailing) amacına göre şekillenmektedir (ya da en azından öyle görünür). Yelkenli bir yat imgesinde görsel dengenin oluşmasında öncelik. yelken ve karina uyumundadır. Yarı deplasmanlı örnekleri olsa da genellikle yuvarlak karinalı olan yelkenliler, yüksek hızdan çok. uzun mesafeler katetmeyi amaçlayan denizci araçlardır. Yelken bastıkları zaman araç, iskele ya da sancağa doğru trim yapar. Yelkenli bir aracın rotası. rüzgarın esme yönüne göre belirlendiğinden, yelken açısı sürekli olarak değiştirilir; bu da yolun uzamasına ve trim yönünün değişerek seyir koşullarının zorlaşmasına neden olmaktadır. Özellikle küçük boylu yatlarda. yelken seyrini zorlaştıran bir etken de görüş açısının darlığıdır. İç mekan dümen tutmaya elverişsiz olduğundan, dümen kıçüstü güvertesinde konumlandırılır. Büyük ve çok direkli araçlardaysa, navigasyon donanımı ne kadar güçlü de olsa, yelkenler görüşü engellediği için, seyir fazladan mürettebat gerektirmektedir. Bu yüzden, ilginçtir ki yelkenli yatlar çoğunlukla yelken seyri yapmazlar. Yelkenli yatların. birçok zahmet ve zorluklarına rağmen; sırf denizde yelken seyri yapabilmek için, müzelik bir teknolojiyi de kullanmak amacına göre tasarlandıkları doğrudur. Ancak denizlere çok yakışan bu tasarım metinlerinin. yelkenlerini kapatıp dizel motorların gürültüsüne gömülmeleri, ya da bir marinaya saplanıp kalmaları, onları karikatürize etmekte ve göstergesel bağlamlarından koparmaktadır. Bütün bunların yanında, yine de açık güverteleri, yüksek direkleri ve alçak puntelleriyle 'zor koşullara insan iradesiyle meydan okuma' temasının egemen mimari düzenini oluşturduğu yelkenli yatlar; iktidar özleminden çok, macera tutkusunun ve bireyselliğin bir göstergesi olarak okunmalıdırlar"(Gökseü. Spor ve Eğlence Amaçlı Araçlar Spor amaçlı deniz araçları çok genel hatlarıyla yelkenli ve motorlu olarak ikiye ayrılabilirlerse de; her iki tipe de birçok deniz aracı sınıfı ve yarışı mevcuttur. Gezi ve eğlence tekneleri ise özellikle turistik bölgelerde kullanılan tekneler ve deniz oyuncaklarıdır. Gezi amaçlı inşa edilenler oturma ve güneşlenme alanları olmakla beraber geniş güvertelere sahiptirler. Eğlence amaçlı olanlar ise amacayönelik donanımlara sahiptir. Kaynakça Duodo, Carlo Nuvolari. Design: Alcune Tendenze di lnterni sui Mega Yacht. www.nautica.it/superyacht/ 490/ design/interni.htm. Duodo, Carlo Nuvolari. Supermegayacht. www. supermegayachts,%20www.nautica. it/superyacht/513/design/mega.htm. Göksel. Mehmet Aziz. "Megayat İmgesi." Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul: 2003. Göksel, Mehmet Aziz. "CTP Malzeme ve Yat Tasarımında Kullanımı." MSGSÜ İç Mimarlık Sanatta Yeterlik Dönem Ödevi. İstanbul: 2004. İnsel. Mustafa. Design Techniques for Advanced Marine Vehicles. Handout 1:Characteristics and Relative Merits of Advanced Marine Vehicle Types. The Specialist Committee on Safety of High Speed Marine Vehicles Final Report and Recommendations to the 22nd ITTC. Şubat, 2000. Papanikolaou, Apostolos. Review of Advanced Marine Vehicles Concepts. D. Norwegian Maritime Technology Forum. Kasım 22·23, 2001. Ströker. Elisabeth. Bilim Kuramına Giriş., Çev. Doğan Özlem, Ankara: Gündoğan Yayınları, 1995. Ünlüsü, Cavit. Türkiye'de Mega Yat Yapımı. Gemi Mühendisliği ve Sanayimiz Sempozyumu, 24-25 Aralık 2004. bb
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=