MAKALE Yrd. Doç. Dr. Mehmet Aziz Göksel T. C. Maltepe Üniversitesi. Gemi ve Yat Tasarımı Bölümü Kurucu Başkanı Megayatların Tarihi 2 000'li yılların başı; tüm düyada "megayat" olgusunun. bir tüketim nesnesi ve bir mimarlık ürünü olarak algılanmaya başladığı yıllar olmuştur. "Megayat" sözcüğü. teknik bir terim olarak. akademik bir makalede ilk kez 2003 yılına ait "Megayat İmgesi" adlı yüksek lisans tezinde kullanılmıştır. Çalışmada. bu sözcüğün anlam yükü. tüm açınımlarıyla derinliğine tartışılmış ve irdelenmiştir. Aşağıdaki yazı: bu çalışmadan kısa bir alıntıdır. Yüzer Mekan Yüzer mekan veya hacim terimi "su üzerinde yüzebilen: çeşitli amaçlara yönelik olarak kullanılabilecek şekilde özel şekil. biçim ve büyüklükte inşa edilmiş; kürek. yelken ya da makine gücü ile hareket edebilen araçlar" olarak tanımlanmaktadır. Bir yüzer mekanda sahip olunabilecek uygarlık olanakları da o mekanın donanım. konfor ve güvenliğiyle ölçülür. Pekçok yaşamsal enstrümanın. karadaki yaşam standartlarını aratmayacak şekilde yüzer mekanlara ulaştığı günümüzde megayatlar: bir ulaşım aracı olmalarından çok. bir "yaşam mekanı" olarak 54 NiithlNtr TEMMUZ- A~USTOS2012 / SAYI33 ele alınmak durumundadır. Dolayısıyla. bir yüzer mekan olan "yat"ı sosyal bir meta haline getiren ve bir anlamda onun kimliğini biçimlendiren etkenler önemlidir. Megayatları oluşturan ihtiyaçlar. bunların uygarlık tarihindeki yerleri. yaşam çevreleri ve tasarım ilişkileri çeşitli boyutlarıyla ele alınmalıdır. Yat "'Yat'ya da ·yacht' sözcüğü XVI. yüzyıldan beri hem erken hem modern Flaman dilinde 'Jaght(e)' olarak kullanılan ve aslı 'jaghtship' olan bir sözcüktür". En genel tanımıyla "özel gezinti teknesi" karşılığı olarak kullanılan bu sözcük. çeşitli fonetik değişimleriyle bugün bütün dünya dillerine girmiştir. Amatör denizciliğin ve yelken yarışlarının kökeni XVI. yüzyıl Hollanda'sına kadar gider. Dünya denizlerine asırlarca hükmeden İngiltere'nin yatçılıkla tanışmasıysa 1660 yılında Hollanda'nın. İngiltere Kralı il. Charles·a "Mary" isimli yelkenli yatı hediye etmesiyle başlar. Esasen hangi teknelerin yat sınıfına girdiği cevaplaması zor bir sorudur. Uluslararası tanımlamaya göre. "sadece spor veya gezi amacıyla inşa edilmiş ve yelken ya da makine veya her ikisiyle de hareket edebilen her çeşit deniz teknesi ·yat'tır'' . Bir başka görüş kürekli tekneler hariç, her türlü motorlu veya yelkenli teknenin yat sayılabileceği doğrultusundadır. Buna göre genellikle çocukların bindiği optimist tekneleri de Atatürk'ün Savarona'sı da "yat" olarak adlandırılabilir. Megayat Megayat kelimesi denizcilik geleneği açısından biraz zorlama bir tanımlamaysa da, denizcilikle ilgili birçok yayın ve kuruluşun jargonuna girmiş bulunmaktadır. Ryan Schulz "Marina Dock Age Magazine" adlı denizcilik ve su sporları dergisinde yayınlanan "Megayachts Make Big Waves in Ft. Lauderdale" adlı makalesinde yirmibeş metreyi geçen yatlar için bu terimi kullanmıştır. "Megayat" (megayacht) ya da "süperyat" (superyacht) sözcüğü kesin bir tanıma kavuşmamış olmasına karşın, bugün otuz metrelere varan büyüklükte motoryat (motoryacht) ve yelkenli yat (sailing yachtllar için en çok benimsenen ve kullanılan terim-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=