dir (Resim: 1, 2). "Dünyada megayat talebinin her yıl yaklaşık yüzde yirmiye varan bir hızla büyüdüğü kaydedilmekte ve bugün dünyada dörtbinden çok megayat olduğu" söylenmektedir. Resim 1: Delta Marine Gran Finale Resim 2: Heesen 114 Megayatların çoğu "custom yacht" olmakla birlikte otuzbeş metrelere varan seri üretim yatlar yapan firmalar da vardır. Bu teknelerin astronomik fiyatları göz önüne alındığında. üretimlerin çoğunun "seri" olmalarının inandırıcılıktan uzak olduğunu söyleyebiliriz. Bu boylarda seri üretimin. üretici firmaya sağlayacağı prestiji göz önünde bulundurduğumuzda bu gerçeğin aldatıcı olduğu çıkarımına varılabilir. Megayatların Tarihçesi Bu çalışmada anahtar kavram "megayat" olduğuna göre bu araçların geçirdiği evrime de değinmekte yarar vardır. Böylelikle megayatlara olan ilgi ve özellikle bu teknelerin geçirdiği morfolojik ve kavramsal evreler göz önünde bulundurulacaktır. Megayatları sosyal bir meta haline getiren ve bir anlamda onun kimliğini biçimlendiren tarihsel etken. sanılanın aksine, denizciler değil. karadaki ekonomik gücü ellerinde tutan ve denizlere taşıran sosyal sınıflardır. Daha XVI. yüzyılda merkezi otoritenin. yani monarşilerin gücü feodal aristokrasiyi tamamen sindirmiş, karada ve denizlerde güvenliği sağlamıştı. Yine bu merkantilizm döneminde aristokrasinin gücünü kıran. sadece derebeyi şatolarını yıkan krallık topları değil. aynı zamanda serveti mobil ve hatta evrensel hale getiren deniz yolları idi. Deniz keşifleri bir yandan "emperyalizm"i küresel bir politika haline getirirken, bir yandan da armatörlerin ve yeni türemiş olan deniz ticaret erbabının (hatta krallar hesabına çalışan korsanların) siyasi ve askeri gücünü arttırıyordu. Bu dönemde toprak sahiplerinin emrinden çıkmış ve pazar yeri haline gelmiş kentlerde ve burjuvaziyi yaratıp destekleyen kralların himayesinde. ordu besleyecek güce erişmiş, hatta krallara faizle borç verecek kadar zenginleşmiş hareketli bir tüccar sınıfı. yönetime adaylığını koymuştu. İkiyüz yıl içinde. ekonomik güç itibariyle tamamen toprak mülkiyetine bağlı ve bir anlamda toprağa bağımlı durumda olan aristokrasinin gücü iyice zayıflamış ve XVIII. yüzyılda gittikçe önem kazanmış olan bu rakip sınıfın, burjuvazinin, gerçek tehdidi altına girmişti. Megayat da bir simge olarak özgür girişimi ve Liberalizm'in siyasi özlemlerini yansıtır. Daha XVII. yüzyılda bile yüksek direkli. yüksek kasaralı, yollu ve şatafatlı gemiler yapmak ve bunlarla ticari seferlere katılmak tüccar-armatör için bir statü simgesi idi. Zamanla "gezi" amacı ön plana çıkmış. sadece "gezinti" amacına yönelik büyük tekneler donatmak XIX. yüzyıl başlarında ortaya çıkmıştır. Görülüyor ki; büyük denizler aşan, aylarca kara yüzü görmeden zorlu deniz koşullarında yaşam savaşı veren denizciler için tasarlanmış gösterişsiz tekneler, zamanla zenginler için tasarlandığında, birçok yeni işlevi deniz hayatına getirmiştir. Kara mekanının birçok mimari işlevini ve konforunu kucaklayan tasarımlar, zenginin özel gemisine gemicilerinkinden farklı birçok özellikler kazandırmış ve "megayat" denilen pahalı oyuncağı ortaya çıkarmıştır. Megayatların devrini İngiliz kraliyet ailesiyle başlatmak yerinde olur. 1817 yılında İngiltere'de "Kraliyet Yat Kulübü" (Royal Yacht Club)nün kurulması büyük yatlar için bir milat olmuştur. "Bu kulüp, kraliyet ailesi dışındaki aristokrat ve yüksek burjuva sınıfına da açık tutulmuş; üye olmak için en azından yirmi tonluk bir yat sahibi olmayı gerekli kılmıştır. Sonradan 'Royal Yacht Squadron' olarak tanınan Royal Yacht Club'a üye yatlardan bazıları dörtyüz ton ağırlığındaki 'Menai','Royal George' ve 'Victoria and Albert'tır (Resim: 3, 11 ). İlk büyük yatların, yüzen ev gemilerinden (floating houseboats) farklı olmadıkları için denizci tekneler olmadıkları savunulur. 1829'dan itibaren büyük yatlarda buhar teknolojisinin kullanılmaya başlanması. ister istemez karina ve üstyapıda yelkenin getirdiği yapılanmayı etkilemiş ve hidrodinamik değişimlere sebep olmuştur. Buhar teknolojisinin gelişmesi ilk başlarda sadece yarış makineleri olarak görülen tekneleri, farklı konseptlere doğru sürüklemiştir. Yat tarihçisi Edwars S. Jaffray o dönemde müşterilerin, üreticilerden her zaman teknelerinin bir öncekinden daha hızlı olmasını istediklerinden bahseder." Yatçılığın bugün geniş kitlelerce sevilmesine neden olan ünlü 'The America's Cup" yarışı da; yatların sahiplerini üne kavuşturmuş, yat yarışını romantik bir spor olarak gündemde tutmuştur. "1844'te bir İngiliz TEMMUZ- AGUSTO2S012/ SAYI33 lıoatballdcır 55
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=