MAKALE Özel Üretim Motoryatlarda Tasarım Süreci ve Bölümleri Y. İç Mimar Elif Altın M.S.G.S.ÜPhd Öğrencisi Kraliyet Yatı, Mary (1672) 1.GİRİŞ: • ilkel zamanda, insanoğlunu giderek derinleşen sularda hareketli kılan iki kütüğün birbirine bağlanmasıyla oluşmuş ilk sal yapımından günümüze tek değişmeyen şey; insanın deniz üzerinde uzun süreli yaşama hayalidir. Bu hayalin gerçekleşmesini sağlayan yüzer mekanlar 15. yüzyılın sonlarından beri tasarlanmaktdır. Gezi ve iş amaçlı kullanılan lüks yüzer mekanların genel adına "yat" denilmektedir. Hollanda kökenli bir terim olan "yacht"; "av" anlamına gelmektedir. Başlangıçta, Hollanda donanmasının kullandığı hızlı tekneler dönemin güç gösterimini sembolize etmektedir. Yatın evrensel bir lüks gezinti aracı olması, 16. yüzyılda İngiliz Kral 2. Charles'ın Hollanda'dan ülkesi İngiltere'ye gidebilmesi için kendisine, 'Mary' isimli yelkenli yatın hediye edilmesiyle başlamaktadır. 1660 yılında, Kral 2. Charles'a hediye edilen yatın restorasyonu ile "Royal Yacht" (Kraliyet Yatçılığı) konseyi kurulmuştur. Yat, askeri ve ticari fonksiyonunun yanı sıra İngiliz aristokrasisi ve zengin bireylerinin arasında bir tür spor, yarış aracı olarak kullanılmaya başlamasıyla yeni bir moda oluşturmuştur [1]. 17. yüzyılda, bu modayı takip eden Hollandalı zengin tüccarlar ve aristokrat kesim kendi özel kullanımları için, yat inşa ettirmeye başlamıştır. Yüzyılın ortalarına doğru gelindiğinde Hollanda kıyılarında özel ve savaş yatları olarak sınıflandırılabilecek yat filolarının oluşturulduğu görülmüştür. Bu sınıflamaya göre uzunluğu 12 m. (39ft) olan deniz araçlarına yat denilmesine izin verilmiş, dünyanın dört bir yanından getirilen 12 metreden daha büyük ve küçük yüzer araçlara uzunluklarına göre sınıflama yapılmasını sağlamıştır. Bu durum bugünkü modern spor yatçılığına zemin oluşturmuştur. 2. KULLANIM SÜRESİ VE UZUNLUĞUNA GÖRE YATLARIN SINIFLANDIRMASI Günümüzde yatların sınıflandırılması yatın itme gücünü sağlayan sisteme göre yapılmaktadır. Yelkenli yatların (sailing yacht) ortalama uzunlukları 7 m.- 30 m. arasında farklılık göstermektedir. Genel olarak yatçıların yarış ve seyir yapabilmek için kullandıkları yat tipidir. Yelkenli yatların uzunlukları ve kullanım farklılıkları açısından çeşitleri vardır. Günlük Yatlar (Day Sailing Yacht): Boy uzunluğu 6 metrenin altındadır. İçerisinde barınmayı sağlayabilecek herhangi bir kabin yoktur. Günlük veya belirli saat kullanımı için tasarlanmıştır, gece yolculuklarına uygun değildir. Ha~alık Yatlar (Weekender Yacht): Günlük yata göre, daha büyük ve geniş olan yatın uzunluğu 9,5 metreyi geçmemektedir. Gelgitlerin sık görüldüğü kıyılarda kullanılmak üzere tasarlanmakta olduğu için, sığ sularda gezinebilmektedir. 2-3 kişilik yatak kapasitesi bulunan araç, içinde bir salondan oluşan kabine sahiptir. Aynı alanda mutfak, oturma bölümü ve navigasyon aletleri yer almaktadır. 2-3 günlük kısa yolculuklar için tasarlanmıştır. Seyir Yatları (Cruising Yacht): 7 m.-14 m. arasındaki uzunluğa sahip bu yelkenli tipi, özel seyir kullanımları için uygundur. İçinde genellikle üç adet kabin, salon, mutfak, oturma ve seyir donanımları ile banyo bulunmaktadır. Lüks Yelkenli Yatları: Genellikle 25 m. ve daha uzun olan yatlarda temel konaklama olanaklarının yanı sıra elektrikli aletler, özel aydınlatma, havalandırma, ısıtma-soğutma tesisatı, radar-eko sondaj-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=