TEMMUZ - AĞUSTOS 2013 / SAYI 39 60 otor tes n azaltmıştır.” [10] Esk Roma uygarlığı İtalya’da gel şm ş, Avrupa’nın en zor zamanlarında b le kısmen de olsa Roma kültürü devam etm şt r, bu nedenle Got k üslup İtalya’da pek lg görmem ş sadece süsleme sanatlarında kullanılmıştır. Bu dönemde batı dünyası nsanı merkez olarak gördüğü ç n özell kle Roma ‘da g derek Hır st yanlığın etk s yle tanrı nancıyla 13. yüzyıldan t baren nsan daha öneml hale gelm şt r. Çünkü ortaçağın karanlık dönemler nde yaşayan nsanlar sadece anlık açlıklarını g deb l rken 13. yüzyıldan sonra yapılan tarımsal faal yetler ve alınan bolca ürün t caret n doğmasını sağlamıştır. T carette b r k m ve zeng nl ğ tet klem şt r. Lükse yatkınlık artınca, sanata merak ve beraber nde b l msel faal yetler de artmıştır. Akden z’e kıyısı olan İtalya, l manlarıyla doğu t caret n ortaçağ boyunca el nde tuttuğu g b başka dünya ülkeler yle de t caret lerletm şlerd r. Bu durum İtalya’yı sanatın öncüsü, reformun gel şt ğ yer hal ne get rm ş; Rönesans ülkes yapmıştır. İstanbul’un feth le Doğu t caret n n Osmanlıların denet m ne g rmes İtalya’nın avantajlı konumunu zedelem şt r. Portek zl , İspanyol den zc ler n keş er ve Uzakdoğu’ya Afr ka’nın güney nden g tmeler yle Kuzey Avrupa l manları çok daha öneml b r konuma gelm şlerd r. Zeng nl k 16. yy’da g derek Atlant k Okyanusu’na kolay ulaşab len ülkeler n el ne geçm şt r. İtalya yüzlerce yıllık b r k m yle b l m ve sanatta y ne öneml b r ülked r fakat artık Avrupa’nın başka ülkeler de ondan ger kalmamıştır. [11] 4. Rönesans Yüzer Mekanları 1040 ve 1117 yılları arasında Ç n mparatorluğu tarafından cat ed len en lkel pusula; 1300’lerde Avrupa den zc ler tarafından da kullanılmaya başlanmıştır. [12] Bu buluş Rönesans’a kadar nav gasyon teknoloj s bakımımdan oldukça lkel b r dönem yaşayan Avrupa ç n öneml hale gelm şt r fakat Cenova, Vened k, Hansa L g ve B zans g b güçlü meden yetler n donanmalarını saldırılardan koruyamamıştır. Geçm şe bakıldığında; pusulası olmayan V k ngler, kend ürett kler ‘knarr’ adı ver - len t caret gem ler yle b r s stem gel şt r p, Kuzey Amer ka’yı keşfetm ş, Baltık den - z nde t caret yapmış ve Batı Avrupa’dak bazı bölgeler yağmalamıştır. 14. yüzyılın sonlarına doğru gel şen gem st ller nde ‘Carrack’ (Karaka) adı ver len gem ler n baş ve kıç kısmına yerleşt r len, gem ler n stab l hal n güçleşt ren, kuleler kullanılmıştır. “B r duvar halısında bu çağda V k ng ‘Drakar’larının (korsan gem ler n n), doğrudan doğruya devamı olan daha ağır ve daha ş şk n bordalı gem ler bulunduğu görülmekted r. ‘Nef’ (Akden zde Nave) den len bu gem ler ‘Drakar’ t p olup baş ve kıç tarafına geç c üst yapılar (kasara) eklenm şt r. Kasara’lar; topçu savaşlarında güller n düşmana atmak ç n gem - ler n da ma hak m durumda bulunmasını sağlamıştır. Bu yapılar daha sonra tekneye dah l b r bölüm olmuş, oturma ve yatma yerler olarak kullanılmıştır. Baş ve kıç tarafında bu kasaraları bulunan nef’lere ‘Mafsallı Ne er’ adı ver lmekted r. Navara t p olarak da b l nen nef türler nde; esk den ber dümen görev gören kıçtak küreğ n yer n , gem eksen üzer ne takılan dümen almıştır. Nef; boy bakımından büyümüş ama büyük d kdörtgen b r yelken n açıldığı tek d rekl olma durumu değ şmem ş, bu yüzden manevra güçleşm şt r…” Akden z t p nef olan Nave; “Hansa L g b rl ğ n n ‘Cogghe’ adını verd kler yuvarlak ve kısa boylu gem ler de nef t p teknen n değ ş k b r b ç m d r. Hollanda’nın ‘Hooker’ den - len balıkçı gem ler ç n de durum böyled r. Asıl amaç bordası çok ş şk n olan, süratl olmak dd ası taşımayan ve ancak rüzgarı ger ye yakın yönlerden aldığı sürece y yol alab len gem ler yapmaktır.” [13] Keş er çağı; olarak b l nen 15. yüzyıldan 17. yüzyılın başına kadar devam eden, kap tal zm n tohumlarının atıldığı, yen keşfed len ülkelerle Avrupalıların t car ve kültürel açıdan let ş m kurduğu, beraber nde kolon ler nde oluşturulduğu b r dönemd r. İlk keş f denemeler , Atlant k MAKALE Kristof Kolomb’un Amerika Kıtasını keşfi 1492
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=