48 OCAK - ŞUBAT 2014 / SAYI 42 Yelkenli Tekne Model Deneylerinde Ölçek Etkisinin İncelenmesi MAKALE Dr. A. Z ya SAYDAM P r Re s Ün vers tes L teratürde yelkenl tekne model deney tekn kler n n y leşt r lmes ve deney sonuçlarının doğruluğunun artırılması maksadıyla çeş tl araştırma çalışmaları yer almaktadır. Bu çalışmaların çoğu Amer ka Kupası g b yüksek bütçel yarış organ zasyonları ç n yapılmış olduğundan büyük modeller, uzun model deney süreler ve artan mal yetler bu alanda standart hal n almıştır. Sonuç olarak, bu çalışmaların daha düşük bütçel d ğer projeler ve yarış maksatlı olmayan tekneler ç n fayda sağlayamadığı görülmekted r. Yelkenl tekne model deneyler nde karşılaşılan ölçek etk ler n n ncelenmes maksadıyla başlatılan bu çalışmada modern hesaplamalı yöntemler n s stemat k model deneyler le b rl kte kullanılması amaçlanmıştır. TP52 t p b r yarış teknes n n 1/4, 1/6, 1/8 ve 1/10 ölçekler nde dört farklı model mey ls z ve mey ll olarak test ed lm ş, farklı ölçeklerde RANS kodu le hesaplamalı anal z çalışmaları yapılmıştır. Deneyler esnasında d renç, yanal kuvvet, tr m ve batmaya lave olarak dalga desenler ölçülmüştür. Mevcut raporda, mey ls z koşuldak deneysel çalışmaların sonuçları sunulmuştur. 1 GİRİŞ Yelkenl b r teknen n gerçekç f z ksel model test , yelken seyr esnasındak mey l ve sürüklenme koşulların benzet m gereks n m sebeb yle çeş tl zorlukları barındırmaktadır. Olası mey l ve sürüklenme açısı komb nasyonlarının gen ş b r hız bandında deneysel ortamda tekrarlanması gereks - n m test süreler n uzamaktadır. Buna rağmen, model deneyler hal hazırda alternat f tasarımlardan en y performansı gösteren n bel rleneb lmes ç n kullanılab lecek en güven l r yöntemd r. Bahs geçen test prosedürünün bütçes n azaltmak ç n küçük geometr k benzer model kullanımı, t car gem model deneyler le kıyaslandığında çeş tl sorunlar barındırmaktadır. Salma, torp l ve dümenden oluşan takıntı yapısı ve yanal kuvvet üret m , özell kle yüksek sürüklenme açılarında v skoz d renç benzerl ğ kabuller le lg l sorunlar yaratmaktadır. Dolayısıyla, deney ölçeğ n n ncelenen parametrelerdek değ ş me etk s n n b l nmes yelkenl tekne model deneyler nde azam önem arz etmekted r. Mevcut çalışma yelkenl tekne model deneyler nde maruz kalınan ölçek etk s le lg l kazanımların artırılmasını hedeflemekte olup, bu amaçla TP52 t p b r yelkenl teknen n 1/10 le 1/4 arası dört farklı ölçekte model deneyler yapılmıştır. V skoz ve dalga d renç b leşenler , mey l d renc , ndüklenm ş d renç, yanal kuvvet, dalga formu, tr m ve d nam k batma parametreler n n test ed len model ölçek aralığında değ ş mler ncelenm şt r. 2 GEMİ MODELLERİNDE ÖLÇEK ETKİSİ Yelkenl tekne model deneyler , ham deney ver ler n n d kkatl değerlend r lmes le tam ölçeğe ekstrapolasyon gerekt rmekted r. Geçm şte, bu amaçla Froude metodu kullanılmış olmakla beraber, zaman ç nde model deneyler sonucunda elde ed len performans tahm nler ne şüphe le yaklaşılan dönemlerden geç lm şt r. K rkman ve Pedr ck potans yel ölçek etk ler le lg l kapsamlı b r çalışmayı 1974 yılında tamamlamış ve yeterl doğruluk ç n model boyunun
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=