43 OCAK - ŞUBAT 2015 / SAYI 48 sında çok öneml farklılıkların olmaması, ülkem z n sıralamadak yer n n net olarak bel rlenmes n zorlaştırmaktadır [3]. Ülkem zde 1960’lı yılların başından t baren yat nşaatının ve şletmec l ğ - n n teşv k ed lmes le yatçılığın gel şmes hızlanmıştır. 1980’l yılların ortalarından t baren, Mav Yolculuğa taleb n yükselmes de yat ve gez nt teknes nşa sayısını artırmıştır. Ancak, g derek önem artan Türk ye tur zm ç nde yatçılık ger planda kalmıştır. Yerl yatlar; bazı koylar, balıkçı barınakları ve bas t çekek yerler nde dem rlemek ve kışlamak zorunda kalmışlardır. Yabancı yatlar se kısa süre kalarak, gel şm ş mar nalara sah p ülkelere g tm şlerd r. Bu nedenle de ülkem z n tur zm gel rler nde büyük kayıplar olmuştur. Yatçılık alanında lk özel yasal düzenleme 1983 yılında yürürlüğe g ren 2634 sayılı “Tur zm Teşv k Kanunu” le gerçekleşm şt r [35]. Bu kanun ve lg l yönetmel kler kapsamında ver len teşv klerle yat tur zm [4], [25], [26]; hızlı b r şek lde gel - şerek, ülkem z ekonom s ne büyük katkılar yapmıştır. Bunun yanında yat tur zm n n hızlı gel şmes n n d ğer nedenler olarak da den z tur zm ne uygun hava koşulları, tem z b r den z, ant k çağ ve esk tar h zeng nl klerle dolu doğal b r ortam ve bu ortamın rahatça kullanılab l r olması, yat nşa sektörü le yat bakım-onarım sektörünün geleneksel ustalıklarla günümüz teknoloj s n b rleşt rmedek başarısı, yat ve yatçılara sunulan kal tel h zmetler ve Avrupa B rl ğ ’nde uygulamaya konulan yat verg ler vs. sayılab l r. Yat ve gez nt teknes nşası, gem nşa sanay s n n h ç şüphes z özel uzmanlık gerekt ren b r koludur. Tekne nşası ç n gel şm ş b r teknoloj ye, uzmanlaşmış tekn k elemanlara ve kal tel üret m yapan yan sanay ye gereks n m vardır. Yat ve gez nt teknes sektörü; yoğun emek gerekt ren b r sanay dalı olup, ülkem z ekonom s ç n oldukça öneml b r sektördür. Ülkem zde yatlar ve gez nt tekneler [23] çoğunlukla ahşap [13], [36], [37], çel k [18], alüm nyum [18], çel k+alüm nyum ve kompoz t (karma) malzemeden nşa ed lmekte olup; bu tekneler İzm r, İstanbul, Çanakkale, Antalya, Muğla-Bodrum, Muğla-Marmar s-Bozburun, Muğla-Feth ye ve Karaden z bölges ndek tekne yapım yerler nde mal ed lmekted r. Tekne yapım yerler genell kle küçük atölyeler şekl nde olup, çalışan sayısı da çoğunlukla beş k ş n n altındadır (Res m 1). Tekne nşa sürec nde mühend sl k h zmetler n n kullanımı oldukça az olup, tekne nşaları daha çok ustalık s stem altında yürütülmekted r. Bu durum üret m n az ve yeters z olmasına, yan sanay n n gel şememes ne, sten len malzemeye sten ld ğ anda ulaşılamamasına neden olmaktadır. Bu tür tekne yapım yerler n n modern alanlarda faal yetler n sürdürmeler , bu sektörün geleceğ bakımından büyük önem arz etmekted r. Orta ölçekl üret m tes sler ; İstanbul başta olmak üzere, İzm r, Muğla-Bodrum, Muğla-Marmar s-Bozburun, Bartın ve Antalya’da yer almakta olup, hracatın büyük çoğunluğu bu tes slerden gerçekleşt r lmekted r (Res m 2-3). Ülkem z süper yat ve mega yat üret m nde son yıllarda oldukça öneml yollar almıştır. Usta maharet yle nşa ed len ahşap Türk yatlarının yanında, mühend sl k kullanımının önem kazandığı modern yatlar da artık ülkem zde d zayn ve nşa ed lmekted rler. Tersaneler m zde son yıllarda görülen d ğer öneml b r gel şme de özell kle hraç ed lmek üzere mega yatların nşa ed lmes d r. Bununla b rl kte aslında başka b r amaç ç n d zayn ve nşa ed lm ş gem lerde büyük tad lat (değ ş kl kler) gerçekleşt r lerek, onların mega yatlara dönüştürülmes de mümkün olmaktadır. Gem nşa sanay s ne oranla daha zar f olan ve yoğun el emeğ gerekt ren bu sektör, g tt kçe artan b r hızla dış pazarlarda daha etk l olmaktadır. Yen nşa s par şler n n yanında, tad lat şler de artmaktadır. Savarona le başlayan bu süreç; aslında çok yakında kruvaz yer yolcu gem s nşası, bakım-onarım şler ve tad lat şler n n ülkem zde de yapılab leceğ n göstermekted r. Aslında Türk gem nşa sanay s nde olab lecek b r canlanma, tersaneler m z daha ver ml ve katma değer daha yüksek şler yapmaya yönlend recekt r. Mega yat nşa eden tersaneler, çok daha küçük organ zasyonlarla ve taşeronlarla çalışmaktadırlar. Yat nşasıyla r l ufaklı b rçok atölye ve tekne mal yerler meşgul olurken, mega yat konusunda se sadece seçk n ve y organ ze olmuş, küçük ölçekl ancak uzmanlaşmış tersaneler faal yet göstermekted rler. Ülkem zde mega yat nşasını destekleyen d ğer b r husus da Resim 1. Küçük bir ahşap tekne imalat yeri (İzmir-Urla, 2007) [1]. Resim 2. İkiz ahşap gulet inşası (Muğla-Bodrum, 2007) [1]. Resim 3. İkiz ahşap guletlerin ana güverte ve üst yapı inşaları (Muğla-Bodrum, 2007) [1].
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=