OCAK - ŞUBAT 2015 / SAYI 48 44 kalmalarıdır. D ğer b r dezavantaj se yanlış kullanım, bozulma veya herhang b r nedenden dolayı ek b r gereks n m ç n, f rmaların kend ler n güvende h ssetmeler bakımından güvenl k paylı m ktarda malzeme tem n etme ve bunu f nanse etme zorunluluğunda kalmalarıdır. Yat ve gez nt teknes ç n ver ml l k tanımları; tekne boyutlarına ve formuna, üret m s stem ne ve malzeme türüne göre farklılıklar göstermekted r. Ülkem zde, rekabet ç nde bulunulan Batı Avrupa ülkeler nden % 10 - % 20 daha az ver mle çalışıldığı b l nmekted r. Bu ver m düşüklüğünün ana neden olarak kal f ye eleman yeters zl ğ , standartlara uyumun zayı ığı, gereken tekn k dokümanların azlığı, k ş ye göre ş yapma alışkanlığının yaygın oluşu, h zmet ç eğ t me önem ver lmemes vs. sayılab l r. Ver ml l k sadece personel kal - tes ve çalışma d s pl n yle tar f ed lemez. Altyapı ve çalışma koşulları, mak neleşme, ölçüm kontroller n n c dd yet , hataların önceden bel rlen p tedb r alınması, tem z ve hassas çalışmanın sağlanması vs. ver ml l ğe doğrudan etk eden unsurlar olarak sıralanab l r. Ülkem z üret m tes sler ; genell kle f nansman darlıkları, öz kaynak yeters zl kler vs. nedenlerle tes s altyapı ve mak neleşme açılarından rak p ülkeler n üret m tes sler n n ger s nded r. 2. ÜLKEMİZ YAT VE GEZİNTİ TEKNESİ SEKTÖRÜ Yat ve gez nt teknes nşasında hem malzeme seç m hem de tersane seç m oldukça öneml d r. İnşa önces alınan bu kararlar mutlaka doğru alınmış olmalıdır. B l nd ğ üzere tekne malatında çeş tl malzemeler kullanılmaktadır [45]. Bu malzemeler; ahşap, çel k, alüm nyum, f ber takv yel plast kler (veya kompoz tler) vs. g b çeş tleneb lmekted r (Res m 4-7). Şüphes z malzeme seç m nde, en uygun malzemeye teknen n yapılacağı tersanede karar ver - leb leceğ g b , b r tekne ç n bel rlenm ş malzemen n en y şek lde şleneb leceğ tersanen n seç m de söz konusu olab lecekt r. Yat ve gez nt teknes nşasında, öncel kle teknen n kullanım amacının özel m yoksa t car m olduğuna karar ver lmel - d r. Sonra motorlu yat, yelkenl tekne [20], [33], [34] vs. t pler nden hang s olacağı bel rlenmel ve daha sonra epoks lam ne mar nalara ver len önemd r. Ülkem zdek mar naların büyük çoğunluğu İzm r le Antalya arasında yer almaktadır [4], [5], [7], [10], [26]. Yat ve gez nt teknes sektörü, dağınık b r yerleş m görüntüsüyle heterojen b r yapıya sah pt r. Sektörün rekabet b leşenler olarak f nans ve kal te oldukça öneml olup, üret m süres se özell kle küçük tekneler ç n stok kullanımı neden yle daha düşük önem taşımaktadır. Yat üret m sektörü yoğun emek gerekt ren b r sektör olarak kabul ed lmekted r. F nansal rekabette temel b leşen olarak şç l k ücret ortaya çıkmaktadır. Malzeme f yatlarındak farklılıklar da f nansal rekabet n öneml b r b leşen n oluşturmaktadır. Kal te b leşen se d zaynda kal te, şç l kte kal te, ürünler n fonks yonlarında y leşt rme, müşter memnun yet , ürün çeş tl l ğ g b alt başlıklar şekl nde ele alınab l r. Yen tekne nşa f yatları tekne büyüklüğünün yanında, tekne sah b n n k ş sel stekler ne göre donatım ve konfor sev yes ne göre de değ - şeb lecekt r. Benzer boyutlardak motoryat veya motorlu-yelkenl tekneler n gez t p veya performans t p (hızlı t p) olmalarına göre de f yatları değ ş k olab lecekt r. Motoryat üret m nde önde olan ülkeler; ABD, İtalya ve Hollanda’dır. Motorlu teknelerde ülkem z n f yat avantajı net olarak bell olup, yelkenl yatlar ç n yeterl üret m bulunmadığından benzer b r karşılaştırma yapılamamış olmasına rağmen, motorlu teknelerde elde ed len sonucun yelkenl tekneler ç n de kullanılmamasını gerekt ren herhang b r neden yoktur. Üret len teknen n t p ne bağlı olarak; ahşap, çel k, alüm nyum, , f ber (cam veya karbon) takv yel plast k (veya kompoz t malzeme) gereks n m ülkeler bazında değ ş k özell kler göstermekted r. Örneğ n çel k ç n ülkeler veya bölgeler bazında çel k f yatlarının değ ş m % 100’lere varan farklılıklar göstermekted r. Ahşap veya kompoz t malzemede [16], [44], [46], üret c ülkeler dışında, thalat s stem söz konusu olup, hammadde f yatlarında özell kle thalat ve nakl ye g derler nden kaynaklanan % 10 - % 20 farklılıkların görülmes normal karşılanab l r. Ancak öneml b r husus genell kle hammadden n neredeyse tamamının thal ed lmes , sonuç olarak üret c ler n toplu alımlara mecbur olmaları ve yüksek stok mal yetler yle çalışma zorunluluğunda Resim 4. Bir çelik gulet inşası (Muğla-Bodrum, 2007) [1]. Resim 5. Çelik malzemeden bir ayna kıçlı gulet inşası (Muğla-Bodrum, 2007) [1]. Resim 6. Cam elyaf takviyeli plastikten imal edilmiş bir yat (www.jlyacht.en.alibaba.com). Resim 7. Kompozit malzemeden yapılmış bir tekne (www.boatsalemarket.com). MAKALE
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=