51 OCAK - ŞUBAT 2015 / SAYI 48 Süper yatlar ve mega yatlar olarak; ahşap teknelerde Bodrum-Marmar sBozburun, çel k teknelerde de İstanbul ve kompoz t teknelerde se Antalya’dak şletmeler ürün yelpazes n n gen şl ğ n sağlamaktadırlar. Ülkem z yat ve gez nt teknes sektörü, Batı Avrupa ve Amer ka’da özell kle s par ş üzer ne nşa ed len tek l üret mler olarak tanınmaktadır. İnşa ed len tekneler n büyük çoğunluğu, tam boyu 25 m.den büyük olan süper yatlar ve tam boyu 50 m.den büyük olan mega yatlardır. Bu yatların ser malatları çok ender gerçekleşmekted r. Yat ve gez nt teknes sektöründe, tekne sah b n n memnun yet n n ölçülmes bazı zorluklar arz etmekted r. Son yıllarda yat ve gez nt teknes s par şler ncelend ğ nde, gerek ürün yelpazes n n gen şlemes ve gerekse tekne sayısının artması, müşter memnun yet açısından ülkem z n y b r konumda olduğunun gösterges d r. Yat ve gez nt teknes sektöründe, ülkem zde ortak Ar-Ge çalışmaları olmayıp, daha çok b rkaç öneml f rmaların kend bünyeler nde yaptıkları Ar-Ge çalışmaları olmaktadır. Yat ve gez nt teknes d zaynında ve üret m nde [32], ülkem z n coğraf konumunun Avrupa ve Orta Doğudak pazar ülkeler ne yakın olması, şüphes z ülkem z ç n öneml b r avantajdır. Son yıllarda özell kle Ege Den z ve Akden z kıyılarımızdak tur zm n gel şmes , nsanları küçük ya da büyük b r yat sah b olma konusunda etk lemekted r. Coğraf konumdan başka, üret m tes sler ne ulaşım kolaylığı da bu sektörde öneml b r role sah pt r. Uluslararası havaalanının olması, uluslararası uçuşların çeş tl l ğ ve sıklığı, havaalanlarına olan uzaklık, özell kle süper yat ya da mega yat müşter - ler ç n oldukça önem taşımaktadır. Ülkem z ç n şç l k ücretler , rak p ülkelere göre 3 - 4,5 kat daha azdır. Bu nedenle ülkem z İtalya, Fransa, Almanya, ABD vs. ülkelere göre şç l k mal yet açısından daha avantajlı durumdadır. Fakat ver ml l k konusunda söz konusu ülkelerdek üret m tes sler n n daha fazla sayıda ve daha büyük üret m yapmaları neden yle, ülkem z n bu ülkelere göre ver ml l k açısından b r dezavantajı bulunmaktadır. Ülkem zde özell kle ahşap ve kompoz t malzemede dışa bağımlı olma durumu oldukça büyük önem arz etmekted r. Yerl ahşap kullanımı mümkün olsa da daha çok yurt dışından kal tel ahşap terc h ed lmekted r. Kompoz t malzemelerde se yurt dışından malzeme thal , ler teknoloj kullanarak katma değer yüksek b r ürün yaratılması ç n gerekl d r. Yat ve gez nt teknes donanımında se yüksek oranda thal malzeme kullanılmaktadır. Mühend sl k açısından dışa bağımlılık se özel h zmetler n yurt dışından alınması şekl nded r. Bunlara örnek olarak; klaslama h zmet , ölçüm h zmet , thal ana mak ne ve teçh zat montajları, bakım-onarım h zmetler vs. sayılab l r. Ülkem zde Türk Loydu’nun [21] ve [24] yanı sıra yabancı loyd kuruluşları da klaslama h zmet vermekted r. Ülkem zde faal yet gösteren şletmeler n çoğunluğu küçük ve orta büyüklükte şletmeler (KOBİ) olduklarından, şletme büyüklüğünün avantajları ülkem z ç n söz konusu değ ld r. Bu durum, yurt dışında ser üret m yapan büyük şletmelere karşı ülkem z şletmeler n n sah p olduğu b r dezavantajdır. Özell kle ABD, İtalya, Fransa, Almanya, F nland ya, Hollanda (sadece mega yatlar ç n) vs. ülkelerde yat endüstr s , genell kle büyük kuruluşların faal yet gösterd ğ b r ş koludur. Ülkem zde gez amaçlı tekneler n yapımı yakın geçm şte başlamış olup, hızlı b r vmeyle artık günümüzde her steğ karşılayab lecek büyüklükte ve kal tede yat ve gez nt teknes nşa ed leb lmekted r. Bu tekneler n üret m nde, klas k ahşap tekne ustaları dededen-babadan kalma usuller günümüz teknoloj s yle harmanlayarak, beş yıldızlı otel konforunu yaşatab lecek olan har kulade yat ve gez nt teknes d zayn ve nşa etmekted rler. Bunun yanında tekne yapımında daha çok ahşap kullanılmakla b rl kte; metal, f ber takv yel plast k vs. malzeme kullanılarak da çeş tl d zaynlar oluşturulup, nşa ed lmekted r. Ülkem zdek ahşap tekne yapımcıları, profesyonelleşm ş bey n güçler yle çok sayıda tekne mal etmekte olup, bu alanda dünyada öneml markalar olma yolunda çaba göstermekted rler. Ahşap tekne malatında çam, meşe, dut, kestane g b yerl ağaçların yanında; t k, maun g b thal ağaçlar da kullanılmaktadır. Bu ağaçlar fırınlanıp, emprenye şlem nden (ahşabın bünyes ne farklı yöntemlerle çeş tl k myasal maddeler emd rme şlem ) Ülkemizde faaliyet gösteren işletmelerin çoğunluğu KOBİ olduklarından, işletme büyüklüğünün avantajları ülkemiz için söz konusu değildir. Bu durum, yurt dışında seri üretim yapan büyük işletmelere karşı ülkemiz işletmelerinin sahip olduğu bir dezavantajdır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=