40 MART - NİSAN 2015 / SAYI 49 armalı b r tür uskuna’dır. 18. yüzyılda yaygın olan klas k Türk gulet (Fransızcası goulette), yüksek s vr burunlu, gen ş gövdel , yuvarlak kıç üstü, yelkenl ve ahşaptan yapılmış b r tekne t p d r. Osmanlı İmparatorluğu’ndan gelen klas k Akden z tekne tasarım özell kler n korurken, aynı zamanda modern olanaklarla donatılmış zar f b r yelkenl yattır. Tat l ç n özel olarak d zayn ed len günümüz guletler , motorlu ve yelkenl tekneler olarak nşa ed lmekte ve şlet lmekted rler. Doğu Akden z’ n ılık sularında yapılacak uzun yolculuklara uygun olarak d zayn ed len bu tekneler, gen ş ve rahat güvertes n n yanı sıra kab nler n yerleşt r lmes ç n büyük b r ç hac m kazandıran başarılı b r endaze planına da sah pt rler. Günümüzde genell kle Bodrum, Güllük, Marmar s-Bozburun ve Feth ye’dek (Res m 20) geleneksel özell kl tersanelerde kend s mler yle ün yapmış az sayıdak gulet ustasının yönet m nde üret len guletler, mukavemetler ve estet k görünüşler sayes nde uluslararası boyutta b r tekne t p hal ne gelm şlerd r. Geleneksel yollarla nşa ed len bu tekneler, Ege Den z ve Akden z kıyılarında tur zm amaçlı kullanılırken, aynı zamanda gulet ustaları yurt ç ve yurt dışından öneml sayıda tekne s par şler de almaktadırlar. Klas k Bodrum gulet ; gen ş kıç güvertes ne, güneşlenme ve d nlenme yer ne (bangaça) le gen ş ve yüksek kab nlere sah pt rler. Günümüzde, gerek form ve gerekse donanım ve dekorasyon açısından modern ze ed len ve yen den tasarlanan guletler, tüm dünyada b r beğen kazanmışlardır. Klas k Bodrum guletler önceler yığma ağaçtan nşa ed lm şlerd r. Son zamanlarda genell kle ahşap lam nasyon yöntem yle nşa ed leb ld ğ g b , müşter n n steğ ne bağlı olarak çel kten de nşa ed lmekted rler. Tekne yapımında kullanılacak ahşap c nsler n n bel rlenmes nde b rkaç ana faktör vardır. Ahşap c ns seç m nde; dayanıklılık, sağlamlık, özgül ağırlık ve rutubet le hava sıcaklığına göre uzama katsayısı ve çalışma/çarpılma eğ l m en öneml kr terlerd r. Tekne yapımında kullanılacak ahşap y ce kurutulmuş olmalı ve yaklaşık olarak % 15 nem oranına sah p olmalıdır. Aynı Res mde tekne kaplamasında kullanılan ahşap; tekne den ze nd r ld kten sonra, eğer bünyes ne su çekerse uzamaya çalışır özel b r d zayna sah p olan ahşap tenezzüh tekneler d r. Güverteler günlük yaşamın stekler ne göre planlanmıştır. Genell kle tekneler n kıç güverteler , yemek ve d nlenmek amacıyla kullanılmaktadır. Ön güverte se güneşlenme terası olarak değerlend - r lmekted r. Modern tekneler; geleneksel formlarını korumakla b rl kte, geçm şte balıkçılık veya taşımacılık amacıyla kullanılan örnekler ne göre daha modern donanımlara, daha gen ş kullanım alanlarına ve hac mler ne sah pt rler. Bodrumla özdeşleşm ş ve uluslararası üne kavuşmuş olan guletler, “Bodrum Gulet ” olarak da tanınmaktadırlar. Bu tekneler; Akden z, Ege Den z , Karaden z ve İstanbul g b tekne yapımında oldukça ünlü bölgelerde nşa ed lmeler ne rağmen, gulet yapımı den l nce akla lk olarak Bodrumİçmeler (Res m 17) ve Marmar s-Bozburun (Res m 18) gelmekted r. Çünkü buralardak tersanelerde/ mal yerler nde üret len çok sayıdak guletler, dünyanın farklı yerler ndek m saf rler n gezd rmek ç n den ze nd r lmekted rler. Geleneksel yatların “Gulet”, “Aynakıç/ Keç” ve “T rhand l” t pler mevcuttur. Arka kısmı oval olanlara gulet, suyu d k kesenlere aynakıç veya keç, baş ve kıçı daralan d zaynlara da t rhand l den l r. Tekneler; 12 - 45 m boyunda, 3 - 10 m gen şl ğ nde, 2 - 16 kamaralı ve 36 k ş ye kadar kapas tel d r. Tekneler n baş tarafında güneşlenme yatakları, kıç ya da havuzluk bölümünde yemek masası ve gölgede oturma m nderler bulunur. 4.1.1. Yuvarlak Kıçlı Guletler (Guletler) Mav Yolculuk ç n en çok b l nen geleneksel ahşap yat t p , gulett r. Rahat yemek yemek ve uzanmak ç n en uygun b ç mde tasarlanmış yuvarlak ve gen ş arka bölümüyle en uygun gez nt teknes d r. Guletler çoğunlukla k d rekl arma (teknen n sevk ne h zmet eden d rek, seren, p, halat ve yelken takımı) le donatılır. B r, k veya üç tr nketa yelken (pruva d reğ n n en altta bulunan ana seren ve bu serene bağlanan yelken) vardır. Uzunlukları 15 - 35 m arasında değ ş r ve 6 - 18 k ş alab l rler, özel duş ve wc’l , 3 - 9 ç ft k ş l k yataklı kab nler bulunmaktadır (Res m 19). Gulet, tanım olarak br k’ten daha küçük, k d rekl haf f armalı ve pruvası kabasorta Resim 17. Ahşap bir guletin postaları ve kaplama başlangıcı (Muğla-Bodrum, 2007) [1]. Resim 18. Ayna kıçlı bir gulet inşa edilirken (Muğla-Marmaris-Bozburun, 2007) [1]. Resim 19. Yuvarlak kıçlı ahşap bir gulet Bozburun açıklarında seyahat ederken (Muğla-Marmaris-Bozburun, 2007) [1]. Resim 20. Yığma (masif) olarak yapılmış bir gulet kalafatlanırken (Muğla-Fethiye, 2007) [1]. MAKALE
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=