42 MART - NİSAN 2015 / SAYI 49 edevatın saklandığı dolap ya da kab n) olarak kullanılır. Salona arkadan düz g r l r ve dış görünüm olarak suya alçaklığı le daha estet k görünürler. Ayna kıçlı guletlerde se kıç formları gereğ arka tara arı daha yüksekt r. Arkadan salona 4 - 5 basamakla aşağı n lmekted r. Genelde salondan öne doğru kab nler yerleşt r l r ve salondan arkaya doğru da master kab n ve mutfak yerleşt r l r. Ayna kıçlı guletler n yuvarlak kıçlı guletlerden farkı, kıç formlarının yüksek olması neden yle, kıç altının kab n ve mutfak olarak değerlend r lmes d r. Bazı büyük guletler n arka tarafı komple b r kab n olarak tasarlanır. Mutfak se mak ne da res n n arkasında ayrılan bölüme konur. Böylece mutfak kab nlerden uzak tutulmuş olunur. Dış görünüş bakımından yuvarlak kıçlı guletler ayna kıçlı guletlere göre daha estet kt rler. Ayna kıçlı guletler se ç kullanım alanları bakımından daha gen şt rler dolayısıyla daha kullanılışlıdırlar. Ayna kıçlı guletlere yönel k daha s steml b l msel çalışmaların yapılab lmes amacıyla, y ne Yazar tarafından, tekneler n geleneksel karakter st kler de korunarak, YTÜ Ayna Kıçlı Gulet Ser s n n ve geometr k olarak tekne formu türetme yöntem n n gel şt r lme çalışmaları devam etmekted r. 4.1.3. T rhand ller T rhand l sözcüğü Grekçe’de “üçte b r” manasına gelen “tr akena” kel mes nden türet lm ş olan “tr kand n ” sözcüğünün zamanla değ ş me uğrayarak ortaya çıkmış ve teknen n ana yapısını çok güzel b r Res mde fade eden b r sözcüktür. Böylece t rhand ller n en öneml özell ğ , Gen şl k/ Boy oranının 1/3 olmasıdır. Ancak bazı ustalar gen şl k/boy oranını, 1/3 değer nden daha büyük de almaktadırlar. Bundan başka baş ve kıç formların b rb r ne benzer olması, baş ve kıç bodoslamaların ay şekl nde olması, tekne ortasının gen ş olması ve gövden n yuvarlak olması da t rhand ller n d ğer öneml geometr k karakter st kler olarak sıralanab l r (Res m 24) [29]. Kural olarak tek d rekl olan t rhand llerde önceler Lat n yelken ve donanımı kullanılırken, günümüzde se randa yelken ve donanımı ya da markon (bermuda) yelken ve donanımı kullanılmaktadır. Ayrıca geçm şte yük taşımacılığı, balıkçılık ve sünger avcılığı ç n kullanılmış olan bu tekneler n boyları, 7 - 12 m aralığında değ şmekte d . gel şt r lm şt r. Bu ser , çok yoğun ve özenle yapılmış terat f çalışmalar sonucunda elde ed lm ş olan 21 adet yuvarlak kıçlı özgün ana guletlerden oluşturulmuştur. Daha sonra öneml d zayn stekler ve bu ser ç n b r geometr k d zayn sürec bel rlenerek, geometr k d zaynda kullanılması ç n öneml b rtakım bağıntılar ve graf kler elde ed lm şt r. Ayrıca bu ser ye özgü olarak yuvarlak kıç bodoslama, k farklı baş bodoslama, temel hattı ve güverte eğr s de gel şt r lm şt r. Yuvarlak kıçlı gulet tekne formunun bel rlenmes nde, ana parametre olarak geometr k d zayn blok katsayısı (CB0) seç lm şt r. Bundan sonra geometr k d zayn blok katsayısına bağlı b r form türetme yöntem gel şt r lm şt r. Bu yöntemde, önce ana guletler n her b r en kes t n n her b r su hattındak gen şl kler n n tam gen şl ğe olan oranları (B , k / BOA) elde ed lm ş ve daha sonra bu oranların geometr k d zayn blok katsayısına göre değ ş mler k nc derece pol nomlar le tam olarak tems l ed lm şt r. Ayrıca bu ser ye l şk n elde ed lm ş tüm b lg ler kullanarak, sten len kab n sayısı ya da m saf r sayısı, tam boy, geometr k d zayn blok katsayısı ve omurga gen şl ğ ne sah p yuvarlak kıçlı b r gulet türeteb len ve h drostat k hesaplarını yapab len “YKGH (Yuvarlak Kıçlı Gulet Hesaplayıcısı)” s ml b r b lg sayar programı hazırlanmıştır [2],[47]. 4.1.2. Ayna Kıçlı Guletler (Aynakıçlar ya da Keçler) Bu tekneler, yükselt lerek dörtgenleşt r lm ş veya farklı Res ml b r düz ya da ayna kıç formuna sah pt rler. Aynakıçlar genell kle keç armaya (markon ) sah pt rler. Tam boyları 18 - 40 m arasında değ ş r ve 8 - 24 m saf r alab l rler, özel duş ve wc’l ve 4 - 12 adet ç ft k ş l k kab nler bulunmaktadır. Arka kısımda ana kab n (master kab n) yer almaktadır. Aynakıçlar guletlerle karşılaştırıldığında, ek kab nler ç n kıç tarafta oldukça müsa t b r alana sah p oldukları görülür (Res m 22 - 23). Geleneksel Türk guletler aslında yuvarlak kıçlı (karpuz kıçlı) guletler ve ayna kıçlı guletler olmak üzere k t pted rler. Yuvarlak kıçlı guletlerde, kıç formları gereğ ç kullanım alanları kısıtlı olup, çoğunlukla salondan ön tarafa doğru kab n yerleşt rmes yapılır. Salon altında mak ne da res olup, mak ne da res arkası da portuç (alet Resim 22. Denize indirilmeye hazır bir ahşap aynakıç (Muğla-MarmarisBozburun, 2007) [1]. Resim 23. Fethiye yapımı, seyahat halinde ayna kıçlı bir gulet (Muğla-Fethiye, 2007) [1]. Resim 24. Tipik bir tirhandil. MAKALE
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=