Boat Builder Turkey 68. Sayı (Mayıs-Haziran 2018)

Boat Builder Türkiye / Mayıs - Haziran 2018 boatbuilderturkey.com 30 MAKALE sonuçlarına güvenilir iken bu noktadan sonra, çıkan sonuçları değerlendirmek için yardımcı bir karar verme yöntemi gerekliliği özellikle göze çarpmıştır. • RÖS sonuç değerlendirme için yeterli bir yönteminin olmamakla beraber yön- tem kullanıcısına fikir vermektedir. RÖS değeri düşük olan hata modları için risk potansiyelinin düşük olduğu yorumu yapılabilir. RÖS değeri yüksek olan hata modları ise yüksek risk potansiyeli olan kriterler olarak değerlendirilebilir. • Bu yöntem sayesinde, konu ile ilgili uzman bilgisi kayıt altına alınmış ve herkesin kul- lanımına sunulmuş olmaktadır. Çalışma sırasında, RÖS yöntemi ile hata- ların sıralanması, en kritik hata türlerinin belirlenmesindeki yetersizlikler görülmüştür. Farklı karar verme yöntemleri ile sıralama- ların yeniden yapılması, yöntemi çok daha verimli kullanılır hale getirecektir. Gelecekte yapılacak çalışmalarda tümyat sistemleri için FMEA tabloları geliştirilmeli ve yatlarda farklı alanlara uygulanmalıdır. REFERANSLAR • Failure Mode and Effects Analysis Handbook (With Robust- ness Linkages), 2011.Ford FMEA Guidebook, Version 4.2, FORD Motor Company Dearborn, MI. • Menteş A., 2010. Açık Deniz Yapıları Bağlama Sistemlerinin Dizaynında Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Uygulanması, Doktora Tezi, İTÜ FBE. • Mierzwicki T. S., 2003. Risk Index forMulti-Objective Design Optimization of Naval Ships, Faculty of Virginia Polytechnic Institute and State University, Blacksburg, Virginia. • Modarres, M. 1992. What Every Engineer Should Know about Reliability and Risk Analysis. Marcel Dekker, NewYork. • Ozen, E., 2014, Yatlarda Yangın, Yakıt ve Sintine Sistemleri Tasarımında DFMEA Uygulanması, Master Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, FBE, Gemi İnşaatı ve Gemi Makinaları Mühendisliği Programı. • Pillay A. andWang J., 2003, Technology and Safety of Marine Systems, Elsevier Ocean Engineering Book Series, Volume 7. • Wang,J.X.andM.L.Roush.2000.WhatEveryEngineerShould KnowAboutRiskEngineeringandManagement(WhatEvery Engineer Should Know, V. 36). Marcel Dekker, New York. • Wang, J., Trbojevic, V., 2007. Design and safety of marine and offshore systems, London: IMarEST. • Wall M., PughH.R., Reay A. and Krol J., 2002. Failuremodes, reliability and integrity of floating storage unit (FPSO, FSU) turret and swivel systems, Offshore Technology Report, 2001/073, HSE Books. • Vinnem J.E., 2007. Offshore Risk Assessment, Principles, Modelling and Applications of QRA Studies, 2. Edition, Sprin- ger-Verlag London. 4. SONUÇLAR Bu çalışmada, Tasarım Hata Türleri ve Etkileri Analizi (DFMEA) yöntemi yatlarda yangın, sintine ve yakıt sistemlerine uygulan- mıştır. FMEA mühendislikte pek çok alanda uygulama alanı bulurken, yat sistemlerinde yaygın olarak kullanılmamaktadır. Bu çalışma, DFMEA yönteminin yat sistemlerinde ilk uygulamalardan biridir. Yatların yangın, sintine ve yakıt sistemleri baz alınarak hata modlarının ortaya çıkartıl- ması için, sektörde tecrübeli, altı uzmandan destek alınmış ve hata tabloları hazırlanmış- tır. Çalışma sonucunda çıkarılan sonuçlar aşağıdaki gibi maddelenmiştir; • FMEA mühendislikte kullanılması çok pratik ve önemli bir yöntemdir. Tasarım- üretim aşamalarının sıralanması, bu adım- lara karşılık gelen potansiyel hata türleri- nin öngörülmesi, yapılan tasarımları ciddi ölçüde şekillendirmekte ve sistematik bir oto kontrol mekanizması oluşturmakta- dır. Sistemin basitliğine karşın, sağladığı fayda ve gerçekçi çıkarımlar yöntemi son derece pratik bir hale getirmekte ve bugün birçok endüstri kolunda geniş bir kullanım oranına ulaşmasını sağlamaktadır. • Yatlar genel olarak seri değil kişiye özel siparişle üretilir. Hatalarını görmek için bir yatın prototipini yapmak çok pahalı ve dolayısıyla verimsiz bir deneme yanılma yöntemi olacaktır. FMEA kurduğu hata türleri ve etkileri modeliyle söz konusu yat yapısal ve sistem tasarımlarındaki potansiyel hatalara dikkat çekmekte, bunların öngörülmesini sağlamaktadır. Bu durumun çok önemli bir sonucu da üretim sırasında maliyetleri çok arttıran yanlış işlemlerin düzeltilmesinin, büyük ölçüde önüne geçilmesinin sağlanmasıdır. • Şiddet, olasılık ve saptanabilirlik derecele- rinin çarpılmasıyla elde edilen risk öncelik sayısı (RÖS) yöntemin sonuçlarını değer- lendirme konusunda yetersiz kalmaktadır. Yöntem bu noktaya kadar çok tutarlı ve Şekil 5. Önleyici tedbirler ile yakıt sistemi hata modları RÖS değerlerindeki değişim - 114 - Fire.FM14 Kaçış güzergahlarına dedektör yerleştirilmesi Fire.FM15 Know-how desteği Fire.FM16 Know-how desteği Şekil 5 Önleyici tedbirler ile yakıt sistemi hata modları RÖS değerlerindeki değişim 4. SONUÇLAR Bu çalışmada, Tasarım Hata Türleri ve Etkileri Analizi (DFMEA) yöntemi yatlarda ya gın, sintine ve yakıt sis- temlerine uygulanmıştır. FMEA mühendislikte pek çok alanda uygulama alanı bulurken, yat sistemlerinde yay- gın olarak kullanılmamaktadır. Bu çalışma, DFMEA yön- teminin yat sistemlerinde ilk uygulamalardan biridir. Yatların yangın, sintine ve yakıt sistemleri baz alınarak hata modlarının ortaya çıkartılması için, sektörde tec- rübeli, altı uzmandan destek alınmış ve hata tabloları bunların öngörülmesini sağlamaktadır. Bu durumun çok önemli bir sonucu da üretim sırasında maliyetle- ri çok arttıran yanlış işlemlerin düzeltilmesinin, büyük ölçüde önüne geçilmesinin sağlanmasıdır. t Şiddet, olasılık ve saptanabilirlik derecelerinin çar- pılmasıyla elde edilen risk öncelik sayısı (RÖS) yön- temin sonuçlarını değerlendirme konusunda ye- tersiz kalmaktadır. Yöntem bu noktaya kadar çok tutarlı ve sonuçlarına güvenilir iken bu noktadan sonra, çıkan sonuçları d ğerlendir ek için yardım- cı bir karar ver e yö temi gerekliliği öz llikle göze çarpmıştır. t RÖS sonuç eğerlendirme için yeterli bir yöntemi- nin olmamakla beraber yöntem kullanıcısına fikir vermektedir. RÖS değeri düşük olan hata modları için risk potansiyelinin düşük olduğu yorumu ya- pılabilir. RÖS değeri yüksek olan hata modları ise yüksek risk potansiyeli olan kriterler olarak değer- lendirilebilir. t Bu yöntem sayesinde, konu ile ilgili uzman bilgisi kayıt altına alınmış ve herkesin kullanımına sunul- muş o maktadır. Çalışma sırasında, RÖS yöntemi ile hataların sıralan- ması, en kritik hata türlerinin be rlenmesindeki ye- tersizli ler görülmüştür. Farklı karar v rme yöntemleri ile sıralamaların yeniden yapılması, yöntemi çok daha verimli kullanılır hale getirecektir. Gelecekte yapılacak çalışmalarda tüm yat sistemleri için FMEA tabloları ge- liştirilmeli ve yatlarda farklı alanlara uygulanmalıdır. Fire.FM2 Fire.FM3 Fire.FM4 Fire.FM5 Fire.FM6 Fire.FM7 Fire.FM8 Fire.FM9 Fire.FM10 Fire.FM11 Fire.FM12 Fire.FM13 Fire.FM14 Fire.FM15 Fire.FM16 Fire.FM17 Fire.FM18 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100