YAPIM TEKNİKLERİ Püskürtme Uygulaması lngilizcesi "Spray-up" olan bu yöntemde kırpıcılı bir reçine tabancası kullanılarak, reçine ile kırpılmış elyaf1ar kalıp üzerine basınçla püskünülürler. Artı-Düşük maliyetle ürün kalınlıgının çabuk elde edildigi bir yöntemdir. Kırpıcılı reçine tabancası ile istenilen bölgenin kolaylıkla kalmlaştınlması saglanabilir. Eksi-Düşük kaliteli bir ürün elde edilir; cam oranı %20-30 mertebeleri.neledir. Ürün kalitesi, tabancayı kullanan elemanın ustalıgı ile sınırlıdır. Yine, etrafı kirleten bir üretim yöntemidir. Sadece cam iplikleri ile uygulanabilir; karbon veya aramid iplikleri ile uygulanamaz. Polyester reçineler ile kullanılmaktadır. Reçine karıştırma ve püskürtme sistemi için yatırım maliyeti vardır. Kırpıcı tabancalann kapasiteleri geregi uwn elyaf lif1eri püskürtülemez; bu da ürünlerin mekanik özelliklerinin düşük olmasının başlıca sebebidir. Yine reçineyi püskürtebilmek için bu üretimde kullanılan polyesterler daha çok stiren ile inceltilirler. Bu hem ürünlerde mekanik kapasiteyi hem de çalı.şan işçilerin saglıgını kötü yönde etkiler. Artı-Genelde küçük - orta boy parçalan düşük maliyetli imalatı için uygundurlar. Piislıürtıııe uygulaması El-Yatırması ile Püskürtme imalatı kıyaslarsak: El yatırmasında ürün kalitesi kesinlikle daha yüksektir, keçe elyaf1ardan yüksek mukavemetli çok eksenli elyaf1ara, geniş bir hammadcle aralıgıncla (epoksi, polyester, fenolik, cam , aramicl, karbon, pvc, balsa vb.) çalışma imkanı verir. Püskürtme yönteminde neredeyse yalnız ve yalnız cam elyafı ve polyester reçinesi kullanılır. Püskürtmede sadece kısa kırpılmış elyaf1ar kullanıldıgından ve ele canı orarn düşük oldugundan mekanik özellikler düşüktür. Bu sebeple daha çok yapısal olmayan parçaların imalatına uygundur. Ancak püskürtme ile imalat, bu tip parçaların (banyo küveti gibi..) seıi şekilde imalatında el-yatı1111asına göre kesinlikle daha ucuzdur. Vakum Torbalama Vakum torbalama ile imalat yöntemi (bumın ela lngilizcesi "Vacuum Bagging" oluyor). El yatırması yönteminin bir adım geliştirilmiş halidir. Bu yöntemde el-yatırması ile kalıba yerleştirilip ıslatılan elyafların üzerine sırası ile delildi folyo, emme kumaşı ve vakum folyosu koyularak bir torba içerisine hapsedilir ve torbarnn sızdırmazlıgı saglanır (genellikle macun bant kullanılarak). Daha sonra torbanın içerisindeki hava kısmen veya tamamen bir vakum pompası aracılıgı ile boşaltılarak torba içerisinde eksi basınç oluşturulur. Bu basınç farkından dolayı torba dışındaki atmosferik basınç torbaya ve dolayısıyla içerisindeki kompozit yapıya bir basınç uygular. Bu basınç sayesinde hem ürün içerisindeki hava boşlukları azamiye indirilir, hem ele kullanılan fazla reçinenin delikli folyo'clan emme kumaşına geçip orada hapsolmasıyla ürünün cam oranı arttırılmış olur. Bir başka anlatımla, basıncın etkisi ile elyaf iplikleri birbirlerine daha yaklaşırlar ve aradaki boşlukları dolduran reçine fazlası emme kumaşı ile dışarı atılmış olur. Daha sonra ürün bu basınç altında kürlenmeye bırakılır. Katmanlara kalıptan yukarı dogru sırası ile bakarsak ; l)Reçine ile ıslatılmış, havası alınmış elyaf katları, laminant 2)1stege göre sök-at kumaşı(peelply) J)Delikli folyo 4)Emme kumaşı(bleecler-breather) S)Vakum torbası Vıııkum Torbuı \ KALIP Artı-Ürün kalitesi el yatırmasına göre daha yüksektir.Agırlıkça %65-70 cam oranı elde etmek mümkündür. Aynı zamanda ela ürün içerisinde daha az hava boşlugu kalmaktaclır.(Burada mikro-hava kabarcıklarından bahsediyoruz). Mukavemet clegerleri de bu oranda daha yüksektir. Kürlenme sırasında ürün vakum torbası ile kapalı olclugunclan zararlı gaz çıkışı sadece el-yatırması safuasında olmaktadır. Eksi-Vakum torbalama atölyede daha titiz bir çalışma istediginclen en azından işin vakum torbalama kısmı için kalifiye personel kullanılması gerekmektedir. Delikli folyo, emme kumaşı ve vakum torbalan bir kullarnmlık olduklarınclan üretim maliyetleri arttırırlar. Seri üretim parçalar için silikon tekrar kullanılabilir vakum torbaları yapılmasına ragmen sektörde çok bilinmemektedir. Bunun yanısıra vakum pompası ve vakum hattı yatırım maliyetlerini bir miktar arttıracaktır. Vakum torbalama yönteminde el-yatırması yönteminin eksileri, anı bazı maliyetler ile bir miktar giderilmiştir. Günümüz modern teknelerinde özellikle sandviç imalatta vakum torbalama teknikleri başarılı bir şekilde uygulanmaktadır. Önümüzdeki sayıda vakum torbalamanın bir sonraki adımı olarak bakabilecegimiz lnfüz-yon yöntemi ile devam edecegiz ve vakum konusunu daha detaylı olarak görecegiz. Her zamanki gibi son.ılarırnz ve önerileriniz için bugra@kompotek.com.tr veya bugra@sirenayachts.com adresinden bana ulaşabilirsiniz. Görüşmek dilegiyle ... Emiş Sök-ıııt kum ııışı lslıııtılmış Elyı,ıf kıııtlııırı *Valıum torbalama uygulaııwsı ve hu/lanı/an lıatıııcınlar Çizi.11C1ompojlex intenıet sitesinden a/ıııııııştır. 50 • Boal Bııildeı· 1'iiı·kiye Mı\RT- NISı\N"08 / SAY!08
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=