***** YATVETEKNE İMALAT SEKTÖRÜ DERGİSİ Türkiy İki ayda bir yayınlanır.• Mayıs-Haziran 2007 • Yıl 1 • Sayı 3 • 5 YTL• ISSN: 1307-3192 www.boatbuilderturkey.com
İÇİNDEKİLER 4 1 1 o l? 18 24 30 Haberler •Mersin çekek yeri sorununu çözemiyor•Leomar'ın trawler'ı denizle buluştu•Artı Marin distribütörlüklerinin sayısını hızla artırıyor• Deniz Motorları çalışma grubu düzenli çalışacak•Türk Loydu faaliyet sahasını hızla genişletiyor• Boot 2008 Düsseldorf'a başvurular başladı •Moonday tekneleri Avrupa'da balık peşinde• Yacht&Boat lndustry in Turkey hazırlanıyor Özel Haber METYX 1. Kompozit Günleri'nde uluslararası uzmanlar büyük ilgi gördü Yapımcı EgeYat 27 yıldır kaliteden taviz vermiyor Satıcı & Yapımcı Satıştan üretime Bromar Mevzuat Yatlarda klaslama Yan Sanayi Su sızdırmazların uzmanı Bofor 34 Çekek Bakım Onarım 3 Yat Lift tam donanımlı İstanbul'un yeni gözdesi Pendik Marina Teknik Tan malzeme seçimi, imalatı ve montajı nasıl yapılmalı? 2 • Boat Bııildeı· 1'ül'kiJ'e MAvıs - HAZIRAN'07 ı sAvı 03 40 Sanayici Mega Polietilen yalıtımda fark yaratıyor 42 Teknik Teknelerde yıldırımdan korunma 48 Tasarımcı 52 58 60 61 63 Ailen Clark geleceğin teknelerini yapıyor Mevzuat Deniz taşıma araçlarında KDV indirimi El Aletleri Dairesel ve eksantrik hareketli elektrikli el aletleri kullanımı Eğitim Kurucaşile'deki okul sektöre eğitimli elemanlar yetiştiriyor Teknik Saplama kaynak teknolojisi ile kaymaz yüzey hazırlığı Ürünler •Zemin kaplamalarının yeni ve modern çizgisi Bolon •SF Marin'den yüzer dalgakıranlar•Magellan eXplorist, kendi küçük, işi büyük•Duratek yeni ürünü GSB 23000 ile tik yapıştırmasında iddialı•Kale Buzzbar 6 dakikada buz üretiyor•Tohatsı 48 yıldır dıstan takma modor üretiyor•Raymarine'den Sl Tiller Pilot•Ocean Led su altı aydınlatma sistemlerinde fark yaratıyor• Fabricott Textiles uzmanlığını kılıflarda devam ettiriyor•Vela Yatçılık'dan akıllı sintine kontrol ve görüntü sistemi• YMS Rota'dan 7 ton çekme kapasiteli RZI 7000 V 7 ırgat 68 Yapım Hattı Kim nerede, nasıl, ne yapıyor? Sektörün tekne yapım bilgileri
MAYIS -HAZİRAN 2007 Sayı: 3 Sahibi ErdaKlaraca erdol@bootbuilderturkey.com Sorumlu Yazı 1 ,ıeri Müdürü Gökhon Aydın gokhon@bootbuilderturkey.com Katkıda Bulunanlar Hür Fırtına AhmAet.Esmen YavuKzöse Selçuk Elkolır Boran Aksakallı ReklamMüdürü Ş.Ertuğrul Karaca ertugrul@bootbuilderturkey.com ReklamSorumlusu Barış Güler boris@bootbuilderturkey.com Halklalli,kilerSorumlusu YasemYiunrt info@bootbuilderturkey.com Grafik Şafak Comuşcu grofik@bootbuilderturkey.com Baskı ve Cilt Metriks Matbaacılık Yapım: Karma Tanıtım Yayınlayan: Karma A.Ş. YönetimYeri:Sohily(olud.DenizcTiliecraret MrkzN. o2: 4D:39Tuzlo-lstonbul Tel(:2163)924436 Faks(:2164) 935719 lnternewt:ww.bootbuilderturkey.com E·pastain: fo@boatbuilderturkey.com rıyatı : 5 YTL Ydlık Abone2:5YTL © 2007 Karma A.Ş. ISSN1:307-3192 2 aydabir yayımlanır. fıim fıirkiye'de dagıtılmaktadır. Basın Kanunnua'göreyerelsüerh yayındır. YAYINCIDAN Kurucaşile altyapı yatırımları ile gelişimini hızlandıracak ... Haziran ayı başlarında Bartın ve Kurucaşile'yi ziyaret edip daha yakından tanıma fırsatı bulduk, çektirmelerin yaşayan son ustaları ile sohbet edip, imalatçıların sorunlarını dinledik. Ağırlıklı olarak balıkçı teknesi yapan bölgede, artık projeli motoryatlar ve yelkenliler de yapılıyor. Bölgede naylon çatılar altında, imalatçılar zor şartlar altında çalışıyorlar. Ancak gelecege yönelik Kurucaşile de bölge yönetimi ve Bartın valiliğinin desteği ile yapılması planlanan yatırımlar, bölgede önemli gelişmelerin olacağını gösteriyor. Atölyeler kooperatif çatısı altında bir düzen içinde yapılanacaklar ve en önemlisi tekneleri çekmek ve indirmek için çekek alanları ve bir Travel Lift'leri olacak. Bu yapılanmanın bölgenin önünü açacağı inancındayız. Kurucaşile de ziyaret ettiğimiz sınırlı imkanları ile eğitim veren Kurucaşile Anadolu Meslek Lisesi Ahşap Yat inşa Bölümü'nün durumu bizi oldukça etkiledi. Sektörümüzün gerek bilgi, gerek döküman gerekse malzeme ve yeni teknikler konusunda bu okula her türlü desteği vermesi gerektiğine inanıyoruz. Dikkatimizi çeken bir konu da; Kurucaşile de karşılaştığımız yabancılar ile yaptıgımız sohbet oldu. Dört farklı ülkeden Hollanda, Belçika, Fransa ve Amerika' dan buraya nasıl geldiklerini sorduk. Bu bölgede yapılan tekneleri duyduklarını, tekne yapımında bölgenin çok eskilere dayanan bir geçmişi oldugunu ve Türk yat ve tekne imalat sektörünü yakından tanıyıp ilişki içinde olduklarını söylediler. Buranın ustalarını tanımak için gelenler, Trabzon'a kadar bölgeyi tarayarak gideceklerini söylediler. Bölgede iş gücünün daha ucuz olduğunun bilincindeler. Yapılan işleri yerinde görmek ve değerlendirmek için geliyorlar. Bunlar Karadeniz'e yapılacak olan yatırımların, bir an önce hayata geçmesi durumunda bölgenin hızla gelişeceğinin işaretleri olarak düşünülmelidir. 3. sayımızdaki haber yoğunluğumuz nedeni ile Kurucaşile izlenimlerimizi, gelecek sayımızda sizler ile daha geniş biçimde paylaşacağız. Diğer taraftan yaz sezonunun başladığı şu günlerde sektörümüz hareketliliğini ve yoğun çalışma temposunu sürdürmeye devam ediyor. Yeni yapılan yat ve teknelerin yanında komple bakım onarım yenileme işlerinin günden güne artması gözlerden kaçmıyor. Kısa bir süre sonra ayrı bir iş koluna dönüşeceginin sinyallerini veriyor. Özellikle lstanbul bölgesindeki marinalarda çekme, indirme, kışlama, onarım gören teknelere gelen giden ekiplerin ayrıca ücretlendirilmesi ve tekne çatılarının yapılması için talep edilen astronomik fiyatlar gibi etkenler, üst üste gelince marinaların çekek sahalarında yapılacak olan uzun süreli bakım onarım fiyatlarını olumsuz yönde etkiliyor. Bu konuda şimdiden hazırlık içinde olan firmalar var. Yakın gelecekte Türkiye'de tekne yaptıran yabancıların, onarım ve yenileme işleri için de ilgilerinin yoğun bir şekilde artarak süreceğini, sektörümüzün bu konuda da çıtayı üst sıralara taşıyacağını düşünüyoruz. Tüm denizcilerin Kabotaj Bayramı'nı kutluyoruz. En iyi dileklerimle ... Erdal Karaca erdal@boatbuilderturkey.com MAYIS- HAZ!RAN"07/ SAYI03 BntBuilder lürkiı~-
HABERLER Mersin çekek yeri sorununu çözemiyor Yılmaz Marin'den bir okurumuz. A.Hakan Uysal, Türkiye'nin en büyük liman kentlerinden birisi olan Mersin'de teknelerin karaya alınıp, bakım ve onarımlarının yapılacağı hiçbir çekek yeri olamadığını, 20 metreden küçük teknelerin, iptidai şartlarda bu vinçle kaldırılarak denize indirildiği, bu operasyonların ahşap teknelere zarar verdiğini belinerek şunları söylüyor: Belediye "tekneler bizim öncelikli işimiz değildir" diyerek sorunun çözümü için hiçbir şey yapmıyor. Denizcilik Müsteşarlığı ve özel firmaların sorunu çözmek için yaptığı girişimler de belediye engeline takılıyor. 300 Km'nin üzerinde sahil bandı ile 4000 adetin üzerinde irili ufaklı teknenin olduğu, Türkiye'nin en büyük limanlarından biri olan Mersin'de, balıkçı, yolcu tekneleri, yatlar ve devletin teknelerine hizmet verecek bir tane çekek yeri yok. 5 metre teknenizi suya indirecek bir rampanın olmadığı Mersin, nasıl bir turizm kenti ve 'Güney'in lncisi' olacak7".■ Leomar'ın trawler'ı denizle buluştu Leomar Yacht yapımına 9 ay önce başladığı 19 metrelik trawler'ını 15 Mayıs'da suya indireli. Kabuğunu, ağaç !amine üzeri epoksi elyaf kaplaması ile Mengi Yay'ın inşa ettiği, kapı lumboz ve hatch'leri Bofor tarafından yapılan henüz isim konulmamış 330 Beygir 2 adet Cummins makina ile donatılan trawler, ortalama 15 mil sürate sahip. Leomar Yacht'ın sahibi Garo Berbeıyan teknede iki misafir, bir master ve bir ele kaptan kabini bulunduğunu belirtti. Her türlü deniz şartlarında seyir yapabilen, CE Belgeli trawler'da intemational'ın boyaları kullanıldı, seyir elektronik donanımları ise Rayrnarine tarafından yapıldı. ■ 4 • Boat Hııildeı' Tiiı'kiye MAYıs - HAZIRAN'07 ı SAYı 03 Artı Marin distribütörlüklerinin sayısını hızla artırıyor Dünyaca ünlü mühendis ekipman markalarının Türkiye temsilciliğin yapan Artı Marin, distribütör firma sayısını hızla artırıyor. Mastervolcl lnternational'ın ardından Artı Marın, Max Power ve Cruisair firmalarının da Türkiye'cleki tek yetkili distribütörü oldu. Bundan sonra Mastervolcl lntemational Max Power ve Cruisair'in Türkiye'deki tüm marka ve logo kullanımları, tüm satış ve pazarlama faaliyetleri sadece Artı Marin tarafından yürütülecek. Artı Marin deneyimli mühendis kadrosu ile teknelerin enerji ekipmanları, manevra pervaneleri, paket ve merkezi tip klima sistemleri, tatlı su yapıcı sistemleri, pencere silecekleri gibi geniş bir alanda faaliyet gösteriyor. ■ Deniz Motorları çalışma grubu düzenli çalışacak De_niz Motorları ana satıcı ve ithalatçıları fırmaları, 3 Mayıs 2007 tarihinde DENTUR merkezinde biraraya gelerek bir çalışma grubu oluşturulması yönelik bir toplantı yaptı. Toplanuya DENTUR Yönetim Kurulu Başkanı ve Yamaha Deniz Motorları temsilcisi Yavuz Sipahi, Suzuki Marine adına N.Tayfun Parmaksız, MAN grubu adına Şinasi Ekincioğlu, Caterpillar Marine Borusan Güç Sistemleri adına Levent Altun, Volkswagen Marine ve Scania, Doğuş Otomotiv adına llhami Eksin ve Honda Marine ve Lombardini Marine Anadolu Motor adına Akhan Akkuş katıldı. Toplantıda çalışma grubunun; sektörümüzün geliştirilmesine katkı sağlama, sorunların çözümü, sektörün bilinçlendirilmesi, ortak projeleri oluşturulması, ortak bilgi paylaşımı sektörün gerçek istatistiki bilgilerin oluşturulması, pazar payının arttırılması için gerekli araştırma ve çalışmaların yapılması gibi konularda çalışma grubunu düzenli olarak faaliyette bulunması kararı alındı. Toplantılar her ay başında belirlenecek bir tarihte DENTUR bünyesinde yapılacak. ■
m c:7/p cha
HABERLER Türk Loydufaaliyet sahasını hızla genişletiyor ,-ı::ırk Loydu faaliyet sahasını hızla geniş1 letiyor. Uoyd's Register ve ulusal klas kuruluşumuz Türk Loydu geçtiğimiz günlerde gerek yeni inşa gerekse servisteki gemilerin ve açık deniz platformlarının klaslanması; malzeme, teçhizat ve sistemlerin sertifikalandınlması; AB Direkti0erine göre değerlendirme ve doğrulama; yönetim sistemleri sertifikasyonları gibi konuları içeren bir işbirliği anlaşması imzaladı. Anlaşmaya ilişkin olarak Lloyd's Register Deniz Bölümü Direktörü Alan Gavin "aynı hede0eri paylaştığımız Türk Loydu, bizim için işbirliği yapılabilecek ideal bir kuruluştur." derken; Türk Loydu Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. A. Yücel Odabaşı ise "Bu anlaşma; global bir alanda, yüksek kalitede klaslama ve sertifikasyon hizmetleri sağlamamız açısından uzman kaynaklarımızı bir araya getirme fırsatı sağlayacak. Devam eden işlerin gözden geçirilmesi ve gelecekte işbirliğimizin kapsamını genişletecek olanakların araştırılması konularında Lloyd's Register ile olağan yüksek kademe görüşmeleri yapmayı tasarlamaktayız." açıklamasında bulundu. Diğer taraftan Türk Loydu' geçtiğimiz günlerde uluslararası temsilinin artırılması cloğnıltusunclaki çalışmalar çerçevesinde, "Aljoman Logisticis Co. - Tripoli" ile temsilcilik anlaşması imzalayarak Libya ofisini hizmete açarak yetkilendirmiş bayrak devleti sayısı 9'a çıkardı. 27.04.2007 tarihinde ele 48. Olağan Genel Kurulu'ni gerçekleştiren Türk Loyclu"nun Yeni Yönetim Kurulu görev dağılımı şöyle gerçekleşti: Yönetim Kurulu Bşk., Doç. Dr. Mustafa lnsel, Bşk Yrd., Erhan Tunçay, Musahip Üye, Halim Mete, Üyeler; Celal Çiçek, Fazıl Uzun, Ümit Ülgen Hüseyin Yunak, Dr. Ahmet Paksoy ve Ahmet Arslan ■ Boot 2008 Düsseldorf'a başvurular başladı ... Dünyanın en büyük yat ve su sporları fuarlarından olan boot 2008 Uluslararası Tekne Sergisi Düsseldorf fuarı gelecek yıl 19-27 Ocak tarihlerinde Almanya'da düzenlenecek. Boot 2008'cle deniz araçları donamının yanı sıra süper yatlar ve donanımları, yat gezi organizasyonu ve marina teknolojilerine yönelik hizmet ve ürünler sergilenecek. Süper Yat Sergisi'ne süper yat üreticileri, tersaneler, yat inşa sanayicileri, tasarımcılar, sigortacılar, brokerlerin yanı sıra tekne ve su sporlan sanayicilerinin uluslar arası üreticilerine bir araya getirecek Boot 2008' başvurular geçtiğimiz ay başladı.Geçen yıl boot 2007 Düssolclorf fuarına 56 ülkeden 1.644 kişi katılmıştı. ■ 6. Boat Bııildeı' 1'iiı'kiye Mf\YIS- HAZIRAN'07/ SAYI03 Moonday tekneleri Avrupa'da balık peşinde Moonclay yapımına geçtiğimiz yılın eylül ayında lstanbul Tuzla'da başladığı 11 ve 12 metrelik boyalardaki iki balıkçı teknesini mayıs ayı içinde suya indirdi. 11 metkrelik Toroswan ve 12 metrelik Les Trois Esrere isimli, Buruea Veritas klaslı polyester tekneler Avrupa'nın sert kuzey denizlerinde balık avlayacak. Tasarımını Eric Jean'ın yaptığı, tekneler, Scania 400 Bg'lik motorları ile 11 mil maksimum sürate sahipler.■ Yacht&Boat lndustry in Turkey hazırlanıyor Dış Ticaret Müsteşarlığı lhracatı Geliştirme Etüd Merkezi ile DENTUR "Yacht&Boat lndustry in Turkey" başlığı altında da lngilizce bir tanıtım kataloğu hazırlanması karan aldı. Hazırlanacak katalog yurt dışındaki Ticaret Müşavirliklerine, dış ticareti geliştirme kuruluşlarına, yabancı Ticaret Odalarına ve diğer uluslararası kuruluşlara gönderilecek ve aynı zamanda yurt dışı fuar ve sergilerde dağıtılacak. Yat ve tekne imalatçısı firmalar kataloğa ücretsiz olarak katılma olanağına sahipler. ■
-.ltıaı. (gJ LI ~ '9' lll Metal Ticaret A.Ş.
HABERLER Çoban Denizcilik Thallassa-5 yelkenlisini suya indirdi Coban Denizciliğin Kurucaşile-Bar , tın'da 14 ay önce yapımma başladığı Thallassa-5 isimli 14.80 metre boyundaki yelkenlisini, mayıs ayının son günlerinde suya indirdi. Bodrum Kupası Yelken Yarışlarında ön sıralarda yer alan yelkenlilerin tasarımı ve imalatı ile isim yapmış Hüseyin Çoban tarafmdan tasarımı ve imalatı gerçekleştirilen yelkenli, 4 kat !amine olarak inşa edildi. A. Gür adına yapılan Thallassa-5, 4.15 metre genişliği, 1.45 metre drafl ve 110 m2 yelken alanına sahip. Çoban Denizcilik yapımını gerçekleştirdiği teknelere ait bilgileri wwv,r.cobanaboat.com sitesinden düzenli olarak duyuruyor. ■ Görkem Marine yeni plazasrnda 30 yılı aşkın süredir deniz sektöründe, son 20 yıl'da Yamaha Marine Yetkili Bayii ve Servisi olarak hizmet veren Görkem Marine, TUYAP Fuar Merkezi karşısı, E-5 karayolu üzerindeki yeni plazasını, 18 Mayıs 2007 tarihinde davetlilerin katılımıyla düzenlenen bir törenle hizmete açtı. Görkem Marine, genişleyen binası ve güçlendirdiği alt yapısı ile satış ve servis hizmetlerinde müşterilerine daha iyi ve kaliteli hizmet vermeyi hedefliyor. ■ Boat Bııildeı· 'l'iil'kiye MAYIS- I-IAZIRAN'07/SAYI 03 Yalova yat limanı ihaleye çıkıyor Yalova'da yat limanı projesinin alt ve üst yapı tesislerinin inşaat ve işletmesine yönelik işler, Ulaştırma Bakanlığı'na bağlı olan DLH (Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları inşaatı Genel Müdürlüğü) tarafından ihaleye çıkarıldı. Söz konusu projeye ait ihale dosyası, 15 Mayıs 2007 tarihinden itibaren DLH Liman Yapım Daire Başkanlığı'nda görülebilecek veya bedeli karşılığı temin edilebilecek. Proje çerçevesindeki ihalelerin "kapalı teklif alma usulü" ile yapılacağı bildirildi. Yalova Belediye Başkanı Barbaros Binicioğlu konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede, yat limanının Yalova için çok önemli bir proje olduğunu, projenin şehrin gelişmesine ve kalkınmasına büyük katkı sağlayacağını ifade etti. ■ Vira Mühendislik'den bir ilk daha 3 arabalı portal vinç Yerli proje liman vinçleri, gemi üzeri hidrolik ambar kapağı açma vinç üretimleri gibi Türkiye'de ilklere imza atan Vira Mühendislik, Tuzla tersaneler bölgesinde bir ilk daha gerçekleştirdi. Vira Mühendislik tarafından projelendirilip, Türk Loydu tarafından ürün onaylı şekilde imalatı yapılan kızak üzeri partal vinç; kafes kirişli, 3 arabalı, gemi bloklarını havada çevirebilme özelliği olan (2xl00)+80+ 10 ton kapasiteli ve kaldırma yüksekliği 45 metre olarak üretildi. Yapımı tamamlanan kızak üzeri partal vinç, temmuz ayı başında Dearsan Gemi lnşa'ya teslim edilecek. Diğer taraftan Vira Mühendislik jip crane ve güverte makineleıi ilgili ar-ge çalışmalarını sürdürüyor. ■
. IVIENGI VAY Mengi-Yay Yatçılık Turizm San. Tic. Ltd. Şti. Tersaneler Bölgesi, Nuh Sanayi Sitesi A/Blok No: 2 Tuzla 34031 İstanbul Tel : +90 216 395 05 64 +90 216 395 08 78 Şirket GSM : +90 533 657 98 99 Fax : +90 216 395 29 91 mengi.yay@superonline.com www.mengı-yay.com
METYX 1. Kompozit Günleri'nde uluslararası uzmanlar büyük ilgi gördü 18 - 22 Haziran tarihleri arasında TELATEKS A.Ş.'nin ev sahipliğinde Orhanlı Tuzla'da yapılan l.METYX Kompozit Günleri başta denizcilik ve otomotiv olmak üzere değişik birçok sektörden yerli ve yabancı 90 kişinin katılımıyla gerçekleştirildi. Katılımcılar beş gün boyunca 2 grup halinde alanlarında uzman mühendis ve danışmanlardan teorik bilgiler almanın yanı sıra gerçekleştirilen demolar ve atölyede ürün yapımını da içeren geniş bir alandaki pratik bilgilere yaşayarak ulaştılar. Kompozit üretim yöntemlerinden Vakum lnfuzyon ve RTM (Resin Transfer Moulding) Kapalı Kalıp Reçine Enjeksiyonu'nun Türkiye'de tanıtılmasında ve yayılmasında öncülük eden METYX, 1. Kompozit Günleri'nde de bu yolda önemli bir aşama kaydetti. Ağırlıklı olarak distribütörlüğünü yaptığı dünya kompozit sektörünün öncü 8 firmasından uzmanlar, katılımcılara son teknolojik gelişmeler, üretimini ve satışını yaptıkları ürünler ve müşteıi odaklı çözümler hakkında ayrıntılı bilgiler verdi. Kim ne tanıttı, hangi uygulamalar yapıldı? METYX firmasının tanıtımı ile başlayan kompozit günlerinde, RTM üretim tekniğine dair ayrıntılı bilgi verildi. Bu teknik ile Axel kalıp ayırıcı ve Scott Bader jelkot uygulanan dişi ve erkek (alt ve üst) kalıp arasına uygun Metycore tipi cam elyafı konulup, kapalı ortama reçinenin enjekte edilmesiyle el değmeden yapılıyor. Reçinenin yeterli sertliğe ulaşmasından sonra iki yüzeyi parlak ürün kullanıma hazır halde kalıptan çıkarılıyor. Seminere katılan firmalar aşağıdaki sunumları gerçekleştirdiler. 20 )'lldır vakum infuzyon uretim yontemine yönelik malzeme üreten ve danısmanlik yapan Aerovac firması, atölyede vakum infüzyon tekniği ile sembolik 45 kilo ağırlığında 25 Bg gücündeki makinesı ile 30 mil sürate sahip mini katamaran yaptı. Yapılan çekiliş ile bu katamaran, katılımcılardan birine hediye edildi. Dünyanın ilk polyester reçine üreticisi, açık havada, oda sıcaklığında ilk reçine uygulamasını yapan Scott Bader, reçine, jelkot, kalıp onarım ve yapısal yapıştırıcı ürün gruplarına dair bilgiler vererek bu ürünlerin kullanımda getirdiği yenilikler ve avantajlar örneklemelerle anlattı. 50 yıldır ürünün kalıptan ayırılmasını kolaylaştıran ürünler üreten ve alanında bir dünya devi olan AXEL, daha az işçilik gerektiren, seri üretime imkan sağlayan, isteğe göre parlak ve mat yüzey verebilen dahili ve harici özel kalıp ayırıcı ürünlerinin kullanımı ile ilgili sunum gerçekleştirdi. Spheretex, sandviç ve kumaş şeklinde özel yapıya sahip (core) kompozit sandviç malzemelerini tanıttı. Polyworks, sunumunda RTM ve vakum infuzyon tekniğinde reçine akışının bilgisayar programı üstünde simülasyonunu gerçekleştirerek, üretim öncesi olası hataları azaltmakta kullanılan bir bilgisayar programının tanıtımına yer verdi. Mulder Hardenberg, aseton ve tiner yerine geçen reçine, yapıştırıcı, boya, silikon vb.çeşitli maddeleri çözebilen ve uçucu olmayan, insan sağlığına zararsız, piyasadaki su bazlı tek ürün olan RST-5'in avantajlarını dile getirdi. Nord Composites, kompozitte çok hızlı kalıp almaya imkan veren ve sıfır çekme özelliğine sahip özel kalıp reçinesinin süre, işçilik ve kalıp kalitesine bağlı olarak getirdiği avantajları örneklemelerle ortaya koydu. Atölye çalışması sırasında katılımcılar bu avantajları bizzat kendileri uygulayarak gördüler. ■ Üstünel; "Kompozit teknolojisi yayılması yönünde çaba harcıyoruz" Kompozit Günleri'ni değerlendirilen METYX Kompozit Üretim Müdürü Tunç Şerif Üstünel, geçen yıl başlattıkları kompozit günlerine ilginin bu yıl daha artığını belirterek şunları söyledi: "Diinyada lwmpozit teknolojisi hızla yayılıyor. lnsan sağlığına olumsuz etkileri ortadan kaldıran, hızlı, kaliteli, temiz, performansı yülısek ürünler sunan yeni kompozit üretim teknolojileri, Türkiye'de yeterince tanınmıyor. 2005 yılmda tamamladığımız stohlu ürün gamımızla bugün bilgiyi kullanıcılann ayağına gôtürek, bizzat hompozit yapmalanııı sağlayarak, ürün, bilgi ve servis hizmetlerimizle kompozit tehnolojisinin yayılması yönünde çaba harcıyoruz.Düzenlediğimiz etkinlilı kar amaçlı değil, tanıtım, öğretim ve paylaşım amaçlıdır. "dedi. Türkiye'de maıin sektöründe kompozit infazyon telıniği kullanan firma sayınının iki elin parmaklarını geçmediğini belirten Üstüne!, Türkiye'de gelecek 10 yıl içinde başat teknolojilerden biri haline gelecek makine ve bilgi ağırlıhlı kompozit telınolojisini hullanmayan firmalann rehabet güçlerini kaybedeceğini sözlerini ekledi. 10 • BoaBt uildTerürkiye MAYIS- HAZ1RAN'0/7SAY!03
, TrEKNOMARİN ı--•- ' YACHTPAINTS ' • AH$APTEKNEBOYA SİSTEMLERİ • ÇELİK TEKNEBOYA SİSTEMLERİ • POLYESTETREKNEBOYA SİSTEMLERİ • ALÜMİNYUM TEKNEBOYA SİSTEMLERİ • CARBONTEKNEBOYA SİSTEMLERİ • TEKNOPOEPXOXY REÇİNE • TEKNOPOEPXOXAYSTAR • TEKNOPOEPXOXBYAREIR • TEKNOPOEPXOXSYONKAT • TEKNOPOEPXOXY SOLVENTSİZ SONK AT • TEKNOMASTIC ( Yüzey Toleranslı Epoxy) -•TEKNOPOX EPOXSYÜPER YAPIŞTIRICI •TEKNOPOEXPOXY VERNİK • TEKNOPOEPXOXCYOALTAR • TEKNOFİLLER EPOXDYOLGMUACUNU • TEKNOFİLLER YOKLAMAACUNU • TEKNOFİLLER LIGHTMACUN • TEKNOGLAFSiBSERPRIMER • TEKNOMARİN POLİÜRETAN AHŞAP PRIMER • TEKNOMARİN POLİÜRETAN BAREI R • !il--- •TEKNOMARİN POLİÜRETAN FINISH • TEKNOMARİN POLİÜRETAN VERNİK • TEKNOGLOTSESK KOMPONENTLİ POLİÜRETAN SONKAT • TEKNOSYEANT VERNİK • TEKNOSILVAENRTICORROSIVE • TEKNOLONGLASTINAGNTIFOUNLGI - • TEKNOSPTSELFPOLISINAGNTIFOULING -•TEKNO ULTRANTIFOULING -•TEKNOPOX 1545UNIVERSEAPLOXPYRIMER - • TEKNOPOX EKOMASTİK - •TEKNOMARİN POLİÜRETAN FINISHPRIMER • •TEKNOPOEXPOXHYI-BUILD - • TEKNOFİLLER RAPİD MACUN - • HIGH-SOLPIDOLYESTPEORLYURETHANE FINISH
YAPIMCI EgeYat 27 yıldır kaliteden taviz vermiyor Yatçılık yapmaya başladığında kayıkçı oldu demişler ... Tuvaleti kabinlerin içinde olan tekne yaptığında deli demişler ... Bodrum tersanelerinde üretilen ilk 45 metrelik guleti kızağa koyduğunda, iyice üşüttü demişler ... Röportaj: Gökhan Aydın Den.iz turizminin gelişmesinde bir çok ilke imza atmış olmasının dışında, halen sektörün en büyük yat filolarından ve bölgenin en önemli tersanelerinden birinin sahibi olan Sinan Özer'in öyküsü bir tesadüOe başlamış. Sektöre girişiniz nasıl oldu? Üniversite )'lllarında bir yandan rehberlik yapıyor, öte yandan da yün ithalatı yapan bir şirkette çalışıyordum. lthalat yaptığımız şirketlerden biri aynı zamanda bir Fransız yat yapımcısının ortağıydı. Beni bir Fransızla tanıştırdılar, Yunanistan'da Yunanlı eşi ile bir yat kiralama şirketi kurmuşlar ve Monaco prensinin yatını almışlar. Şirketin adı Kavos Yachting, bana 'Türkiye temsilcimiz olur musun" dedi. Ege Yat Yönetim Kurulu Başkanı M.Sinan Özer; "lnşaattan kazandığımı tekne imalatında harcıyorum" Ege Yat, yat imalatı, brokerlik ve kiralama hizmetleri de veriyor. Ben tamamen tekne imalatı ile ilgileniyonım. Bu bir hayal, tuhaf bir şey, hastalık. Buradaki kaynak yemiş saç kokusundan kopamıyorum. Çalışmanın para ile alalıası yok, ölene kadar çalışırım. Hafta sonları mutlaka denize çıkanm. Eve her akşam bir torba iş götürüyonım, hanım beni boşayacak! Keyifle çalışıyorum. Çal.ışmaııın para ile alakası yok, ölene kadar da çalışırım. Hiçbir müşterimizle mahkemeli1ı olmadık. Biz terziyiz müşterinin iste/ılerine göre bir talıım şeyleri değiştirebiliriz. Ama iliğin nasıl açılacağını da bize müşteri öğretmeye çalışmamalı. Bunun için başta müşteri ile çok derinlemesine konuşuruz ve bütün detayları yazılı olarak belirleriz. Çünkü müşterinin beklentileri ile bizim verebilecekleri12 • Boat Bııildcı· Tiirkiyc MAvıs. HAZIRAN'07 ı sA vı 03 miz örtüşmez ise daha sonra büyük sonınlar yaşanabilir. Biz bugüne lıadar hiçbir miişterimizle mahhemelik olmadıh. Bir sonın çıksa dahi, biz haklarımızdan vazgeçer, işi bi.tiıir, telıneyi teslim ederiz. Maalesef bizim işimizi bilen çoktur Bizim "pipo/ular" dediğimiz danışman edası ile gelenler çok şey bildiklerini samrlar; ancak hiçbir şey bilmezler. Sözde müşteri haklarım savunan pipolu/ar ile sorun yaşa-
kabul ettim ve onları Türkiye'de temsil etmeye başladım. Yıl 1976 ... Boğaziçi Üniversitesi'nden mezun olmak üzereyim. Kavos'un Bodrum temsilcisi rahmetli lbrahim Şakar ile önce Kavos Yatçılık, ardından Bodrum Tur adında bir anonim şirket kurduk ve deniz turizmi yapmaya başladık. O dönemde böyle bir meslek yoktu Aile dostlarımız "vah vah ... Sinan Boğaziçi'ni bitirdi, kayıkçı oldu" dediler.. 1978 yılında Kavos, Avrupa pazarında büyümeye başlamıştı ve Türkiye'de ortak yabancı sermayeli şirket kurma kararı aldık. Görüşmeler için Ankara'ya gittim. Devlet'le tanıştım. Bir bürokrat bana "ne yatırımı, iki tane zengin yabancı yatla gezince zengin mi olacağız" dedi. Kovulmaktan beter olmuştum .. Kavos ile ortaklık yapabilmiş olsaydık, şu anda belki de dünyanın en büyük yat şirketi olurduk. Zira Kavos daha sonra Moorings'le birleşti ve uzun süre dünyanın en büyük yatçılık şirketi olarak çalıştılar. Moorings hala dünyanın en büyüğü ... 1978 - 1980 yılları arasında Türkiye'de turizmin herhangi bir çeşidini yapmak yabilirsiniz. Biz bu nedenle müşteriye, işin denetiminde gerçe!ıten kontrol mühendisi olan eğitimli, profesyonel insanlar ile çalışmalı istediğimizi söylüyoruz. Bazen müşteri "telınenin şurasını lıaldıralım, burasını indirelim " diyor. Işin estetiğini bozacağını söylüyorsunuz ama müşteri direniyor.Tartışıyorsunuz, bunlar hep olan şeyler. Işlerimizde bugüne kadar hiçbir sorun çılımadı Işlerimizin çok diklıatli ve sıkı biçimde talıip edilmesi gerekiyor. Alım-satım, ihracat ve devletle olan işleri bir eksper aracı lığı ile yaptırıyoruz .. Herşeyi kitabına uygun olarah yaptığımız için yeni imalatta ikinci el telıne satış işlerimizde bugüne lıadar hiçbir imkansız gibi birşeydi. Bu dönemde Amerika'da bir süre turizm ile ilgili işlerde çalıştım. 80 ihtilalinden sonra geri döndüm.. 1983 yılma kadar turizmcilik yapmaktan çok bürokrasi ile mücadele ettik. Bence yat turizminin başlangıcı 1983 yılıdır. Bir kanun ve bir kararname ile Türkiye'nin kaderi değişmiştir. Birisi Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu, diğeri de 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu 1990 yılına kadar Yat Turizmi adına ne yaptıysak yaptık. Sonra Ankara yine frene bastı. Taşeron sıkıntısından kendi teknelerimizi yapmaya başladık Yat imalatına nasıl başladınız sizi cezbeden tarafı ne oldu? Kurulduğumuz yıldan başlayarak yat imal ediyoruz. Yat turizminde uzunca bir dönem bayrağı biz taşıdık. Büyük turlar düzenledik, Thomson'un, TUI'nin, GTT'nin, Magic Life'ın Türkiye temsilciliğini yaptık, 30 tane teknemiz vardı. sorıın çıkmadı. Farhlı, ses getiren tehneler yapmalıyız Malta Şahini büyülı sülıse yarattı, fuarda çalı büyiilı ilgi gördii. Malta Şahini Tiirlıiye'de yapılmasına lıerlıes çalı şaşırdı. Başta Bahi Gökbayralı ve elıibine olmalı üzere burada emeği geçen lıerlıese selıtör olarak teşekkür borçluyuz. Hepimize sınıf atlattılar. Yat imalatına devam etme1ı istiyorum Antalya Serbest Bölge'de bir tersane aldım, orada bir yatırım yapmayı düşüniiyorum. Al.iağa'yı pelı düşünmüyorum. Ôren bölgesindeki grupta ben de varım. Yurt dışından bazı temaslarım var ama bunları konuşmak için çalı erlıen. Yat imalatına devam etmek istiyorum. Dünyada yat imalatı taşeronluk sistemi ile yapılıyor. Dünyaca ünlü büyük imalatçılarda 12-13 kişi çalışıyor, tüm işlerini taşeronlara yaptırıyorlar. Bizdeki taşeron sıkıntısından kendi teknelerimizi kendimiz yapmaya başladık. Tersane kiraladık, yığma ahşaptan bildiğimiz guletleri yapmaya başladık. Başlangıçta bugün yaptığımız boylara çıkmayı hiç düşünmemiştik.Sonra 1992 yılında ilk 34 m saç teknemizi yaptık. Bu arada !amine ahşaptan yat yapmaya da devam ettik. 2000 yılından itibaren de üretimimizi tamamen çelik konstrüksiyon olarak devam ettirdik. Önceleri yatları kendi işimiz için imal edip 1-2 yıl kullandıktan sonra satıyorduk. Ancak 5-6 yıldır "Terzi kendi söküğünü dikemez" misali kendimize tekne yapamıyoruz . Daha çok sipariş üzerine imalat yapıyoruz. Kendimiz için başladığımız tekneye de müşteri çıkınca satıyoruz. Zira sektörde zamanla yaşanan arz enflasyonunda ve işi hiç bilmeyen ve pastadan pay kapmak isteyenlerin sektöre girmesi ile çok kötü ve ucuz tekneler yapılmaya başlandı. Türkiye imaj değiştirdi, kaliteli turist ülkemize gelmemeye başladı. Ülkenin doğuya yönelmesi, islami söylem ve yaşarn tarzının gelişmeye başlaması da Türkiye'nin ucuz turist destinasyonu haline gelmesine katkıda bulundu. Özellikle dışarıdaki yüksek gelir seviyesindeki insanlar tarafından bu böyle algılandı. Bu durum, turizminde 4 yıldır altın çağını yaşayan başta Yunanistan ve Hırvatistan olmak üzere diğer ülkelere yaradı. 4-5 yıldızlı otel fiyatlarımız 25-30 dolara düştü, yat turizmi geriledi. Biz de bu koşullar nedeni ile filomuzu zamanla elden çıkarıp, yurtdışına sattık. Şimdi dünyanın her yerinde bizim teknelerimiz dolaşıyor. Sac tekneler daha sağlam, güvenli ve pazan dafi.a geniş MAYIS·HAZIRAN'07/ SAY!03 BoaBt uildTerürkiye • 13
YAPIMCI Saç tekne imalatına nasıl geçtiniz.? Tekneler çok büyüdü. Ben 35 - 40 metre tekneyi ahşaptan yapmak istemiyorum, çok sorun çıkıyor. Bu boydaki deplasman teknelerinde sac yapmak dışında başka çare yok. Dünyanın en pahalı tekneleri, üst yapı alüminyum olarak sacdan yapılıyor. Fırtınada sac tekneye bir şey olmaz; ahşap tekne ile biraz ürkebilirsiniz. Alüminyumdan büyük tekne yapmak ise fantezi gibi, çünkü alüminyum stabil bir malzeme değil. Ayrıca sac birinci ve ikinci el pazarda kendine daha fazla müşteri buluyor, daha çok tutuluyor. Bugün yapılan ahşap teknelerin sac tekneler kadar geniş bir pazarı ve müşteri portföyü yok. Saç teknelerin klaslanması daha sorunsuz oluyor. Ahşapta çok zor olan yangın emniyeti sacta kolay sağlanıyor. Sonuç olarak bütün bunları üst üste koydugunuzda sacın büyük teknelerde daha sağlam, güvenli ve pazarının daha geniş olması, saca yönelmemizde etkili oldu. Artık saca, fibere ve kompozite geçilmesi lazım. Birkaç sene sonra klas şirketleri ağaç teknelere klas vermeyebilirler. Bizim yılda 5-10 ahşap tekne yaparak endüstri haline gelmemiz mümkün değil. Okullar gemi mühendisi yetiştiriyor ancak yat ve tekne imalatına yönelik lisans ve master düzeylerinde eğitim verilmiyor Yat ve yatçılık zengin işi bir uğraş olarak görüldüğü için üniversiteler kategorik olarak bu alanı red ediyor, öğretmiyorlar. ltalya'nın yılda 6-7 milyar dolar kazandığı böyle bir endüstri, Türkiye gibi sahilleıi olan bir ülkede çok daha fazla gelişebilirdi. Bizim tersanelerimize bakın, içmeler bölgesindeki gibi derme çatmadır. Bugün var, belki yarın yok. Halbuki Türkiye'de işçi çok kaliteli ve özverili iş yapar ve bu bizim için büyük bir avantaj. Yunan işçisinin sürekli grevde oldugunu görüyoruz. Tasarım bölümünüzde kaç kişi çalışıyor? İmalatta "olmazsa olmaz" ilkeleriniz nelerdir? Yüksek Gemi lnşaa Mühendisi Yavuz Mete ağabeyimiz ile ben aynı zamanda Bodrum'a gelip, yerleştik. Yavuz Bey çok titiz ve dikkatlidir; kaliteden asla taviz vermez. "Burasına şunu koyalım daha hesaplı" deseniz kalemi atar, kalkıp masadan gider. Tasarım bölümümüzde Yavuz ağabeyin başkanlığında 4 mühendis ve 2 iç mimarımız var. "Olmazsa olmazlarımız" ; ucuz olsun diye uydurma iş yapmayız. Nereye, ne kadar, ne kullanılması gerekiyorsa onu kullanırız. Büyük riskler alıp tehlikeli işler yapmayız. Yapabileceğimiz kadar iş alıp, zamanında teslim etmeye çalışırız. Sağlam iş yaparız. Çekek alanınızda ne tür hizmetler veriyorsunuz? imalatın haricinde bakım onarım işleri yapıyoruz. Bu yıl 4-5 yabancı teknenin bakım ve onarımını yapnk.150 civarında maaşlı elemanız var. Yetişemediğimiz yerlerde boya işlerini taşeronlara veriyoruz. lmalatın haricinde çekek alanına 25-30 tekne alabiliyoruz. Charter'de kullandığımız teknelerimiz ile eşimizin dostumuzun teknelerini burada tutuyoruz. Bakım, onarımla ilgili olarak öncelikle teknenin genel sörveyini yapıp, fiyat veriyoruz. Sözleşmesini yapıp, tekneyi karaya çekip bakımını yapıyoruz. Her tekne yangın dahil, sigortalıdır. Teknenin kendi sigortası yoksa zaten çekmiyoruz .Tersane ve çekek sahamızın giriş ve çıkışlarını bir sistem dahilinde kontrol altında tutuyoruz. Yat ve tekne imalatında Türkiye'nin artılarını, eksilerini nasıl değerlendiriyorsunuz? Türkiye son yıllarda teknoloji ve kalite olarak Avrupa standartlarını yakalamış durumda. Ancak imalat boyutları küçük, sermaye, teminat ve altyapı sorunları var. Cranchi yılda 1.200 tekne üretir. Bugün 1.200 motor yat üreten bir firma ile Türkiye'deki bir firmanın rekabet etmesi çok zor. Dünyada büyük tekne üretimi için yer azaldı, her yer dolu. Bu bizim için bir 14 • Boat Buildeı· Tüı·kiye MAYIS·HAZIRAN'07/ SAYI03 avantaj olabilir ancak büyük teknenin müşterisi Türkiye'de yok denecek kadar az. Bu müşteriler ltalya, Fransa, Yunanistan ve Hollanda gibi ülkelere yöneldi. Türkiye'nin yüzünü Doğu'ya dönmesi , Türk kanun ve hukuk sisteminin düzgün işlemeyişi bizi pazarlardan uzaklaştırıyor. Bu nedenle avantajlarımızı kullanamıyoruz. Ayrıca Tuzla tersane bölgesindeki yapılanmanın Türkiye'de birden fazla bölgede uygulanması gerekir. Antalya ve Bodrum'da bu doğrultuda ilerleme söz konusu ... Bodrum'da oluşturulacak bir organize yat üretim bölgesi , Türk yat imalat sektörüne çok ciddi bir ivme kazandıracaktır. Günümüz teknolojisini yakalamış geleneksel Türk teknelerinin dünya pazarında çok ilgi çekeceğini düşünüyorum. Bodrum'da çok güzel guletler yapılıyor. Ancak üretim hala küçük atölyelerde yapılıyor. Anahtar teslim tekne yapan büyük tersane sayısı 2 elin parmaklarını geçmez. Halbuki Bodrum'da çok iyi ustalar var. .. Son derece kaliteli işler yapılıyor. Bütün bu insanlara fırsat vermek lazım .. Bayrak konusu ve çok ağır olan vergiler de sanınm önümüzü tıkıyor 10 yıl Yat lşletmecileri Demeği'nin Başkanlığını yaptım. Deniz Ticaret Odası'nda da bu işin yıllarca mücadelesini verdim. Yeni bakanlar geldikçe bizden rapor isterler. Rapor hazırlamaya gerek yok, 10 senedir gündem değişmemiş, 20 yıldır vergi işini maliyecilere anlatamadık. Onun için Türklerin hem burada, hem de yurtdışında kendilerine ait tekneleri, yabancı
'High German Quality' since 1965 AISI 316PASLANMAZ ÇELİK VE TİTAN MALZEMEDYEANT EKİPMANLAR! STAINLESS STEEL FITTINGS AISI 316 AND TiTAN FITTINGS TÜRKiYEGENELDiSTRiBÜTÖRÜ ASCIVATASAN.VETIC. A.Ş. Nls Tel:02164785050 Faks:02164784979 www.ascivata.com info@ascivata.com TÜRKiYEGENELSATICISI KALAMIŞ MARINTIC.LTD. ŞTI. Tel:02163309300 Faks:02164181304 www.kalamismarin.com info@kalamismarin.com
YAPIMCI bayraklıdır. Bu işi bir türlü çözemedik. Yabancıların Türkiye'de Türk bayrağı ile tekne alabilmeleri lazım. Buna neden "hayır" denildiğini anlayabilmiş değilim. Bugün vergi kaçağı ile birlikte büyük bir servet kaçağı var. Bırakın adamlar yatırımlarını Türkiye'de yapsın. Bütün dünya Delaware Amerikan bayrağını kullanıyor. Amerika deli de, biz mi akıllıyız? Biz örnek almayı bilmiyoruz, siyasetçilerimiz ve bürokratlarımız dünyaya kapalı. Teknelerden alınan vergilerin muhakkak düşürülmesi lazım. Çok basit bir öneri yaptık; sigorta değeri ne ise, ona göre vergi alınsın. Yabancılar Türkiye'de Türk bayrağı ile tekne edinebilsin. Bu "kabotaj delmek" değil, insanlar tekne sahibi olacak, Türk bayrağı çekecek. Fuarlarımız lıoıııısunda neler söylemek istersiniz? Bu yıl iki fuarın üst üste yapılması üzücü bir durum yarattı. Böyle olmaması lazım. Bu sektörde birlik beraberlik içinde olmadığımızı yurtdışı da gördü, biraz da bizimle alay edildi. Tekneler büyüdükçe fuar mekanları deniz olmalı. Cenova fuarı denizde olması nedeni ile bugün dünyanın en büyük fuarı olma yolunda ilerliyor.Düsseldorf gözden düşmeye başladı. 50 metrelik tekneyi ben hangi fuara götüreyim? Bir stand açıp model koymak da rasyonel değil. Ataköy Marina gibi yerlerde belki bunları yapabiliriz. Ege Y at'ın 50 metrelik yelkenlisi denizle buluşuyor Ege Yat, geçtiğimiz yıl Ocalı ayında bir Rus işadamı için başladığı 50 metreli!ı, Galileo isimli, sac teknenin yapımı tamamlandı. Sinan Ozer'in hayalinde olan bir proje olaralı başlanan yellıenliye müşteri dalıa sonra dahil olmuş. Tasarımı Yavuz Mete ve Tansel Taşlııran'a ait telmeninmodellemeve tanlı testleri sıJıı bir ta1ıım çalışması ile gerçe1ı1eştirilmiş. 1992 yılında 34 metrelilı Magıc Life'dan sonra Yalçın Sabancı'ya 39 m ve Duba-i şeyhine de 45 metre yelheııli yapan Ege Yat, bu boyda imalat, telmolojive işgücü 1ıapasitesine sahip olduğu için tehnenin yapım sürecinde hiçbirsorun ile karşılaşmamış. Telınenin diğerleıindenfarhı; telmolojiholarahdaha ıistün olması. Çelihgövdeyesahip yatın üstyapısı çelilı üzeıine 1ıomple maun 1ıaplama yapılmış. Güvertede Birmanya tihi kullanılmış. Güvertede kullanılan mobilyalar da tih'den imal edilmiş. iç mekanlarda hullamlan mobilyalar ise hiraz. 60 1112 1i1ı 2 adet master kabini olan yatın 2 VIP ve 2 de standart çift 1ıişilik kabini mevcııt. Mutfa1ı ile banyo zeminlerinde granit ve mermer 1ıullaııılmış. 1.100 m2 lik yelken alanına sahip olan yattla 3 direlı iizeıiııde işleyen 8 parça Prima Sails marka yelken mevcut. Yel1ıen vinçleri ise Harhen. Güverte üzerinde Dala demir ırgatı, hıç ırgat ve dümen donanımı var. 2 adet 760 HP MAN ana makinaya sahip olan yatın seyir hızı 11 Knol olarah hesaplanmış. Malısimuın lıızı ise 131ıııot. Yatın başüstıindeki kaptan höşlıüne eh olarak, yellıen seyrinde 1ııç 1ıohpiJten de 1ıumanda edilebiliyor. On güvertedegüverte vinci vejakuzi yer alıyor. Teknenin sac olması, ahşaba oranla te1moloji1ı uygulamalarda 1ıolaylıh sağlıyor. Türkiye tekne yapımmda te1ıni1ı olaralı dünya ile aynı standartları yakalayan ancah iç tasarımında aynı başarının ya1ıalanmaclığını göz önüne alan Ege Yat, bu nedenle iç dehorasyon ve mobilyaların yapımına daha fazla özen göstermiş. iç tasarım hlasik tekneler incelenereh yapılmış. Klasih telmede aranan bütün mobilyalar birebir uygulanarah mobilyalarda, dünya standart/an yakalanmış. Almaııya'dan gelen gemi müheııdisleri ve yöneticiler tarafından te1ıne, tam not almış . Ceııova, Monaco ve Camı es yat fuarlarına lıatılacak olan tehne,yoldahi durah noktalaı-ında kokteyller ve broherler aracılıgı ile tamtılaca1ı. Tekne, o/ıyanus geçen, telmoloji1ı ve hlas olarah her yere gidebilecelı bir yapıya sahip. M.Sinan Özer; "Bu teknede ilk defa dünya çapında mobilya ürettik" Teknenin içi çok llnemli, sonuçta tekneyi sattıran mobilya. Tehne bittiğinde gunırla müşteriyi tekneye sokuyonım, makinedairesini gıısıeryn_ek is.tiyonım; "bırak makine dairesini şu mobilyanın güzelliğine bak" diyor. Teknede dış melıdnların son derece ferah ve rahat olması lazım. Bunu yaptığım müşterimin 52 meırelilı tehnesi var; ama bllyle bir mehan ferahlığı, denizle etkileşimi o teknede yok. Yaptığımız teknenindünyada hem Ege Yat, hem de Türlıiye adına ses getireceğine inanıyonım. 16 • BoaBt uildTerürkil'e MAYIS- HAZIRAN'07/ SAYI03
Gücün ağırlık merkezi ' ~ ViRAMÜHENDiSLiK V MAKİNA VİNÇ SAN. TİC. LTD. ŞTİ. www.viramuhendislik.com. tr Merkez: İçmeler MevkiiSahilYoluCad.DenizcileTricaretMerkezNi o:24/54Tuzla/ İstanbul Tel:02164944884Fax 02164944885viramuhendislik@gmail.com Fabrika: MermercileOr rganizeSanayiBölgesiMermercilerCad.No:53 Tepeören/Tuzla/ İstanbul Tel 0216593 1855- 56- 57 Fax 021659318 58
SATICI &YAPIMCI ,--- Satıştan üretime Bromar Bromar Yatçılık, yanm asırda malzeme satıcılığından malzeme üreticiliğine, boya üretiminden, tekne yapımına kadar geniş bir alana yayılan faaliyetlerini Tuzla'da başarı ile sürdürüyor. ---------------------------------------- Röportaj : Gökhan Aydın Sektöre 1956 yılında Ayvansaray' da Şevket Özgen ile ilk adtmtnı atan aile 1986 yılmda Tuzla'ya bugün Nuh Sanayi Sitesi'nin yerinde olan sandalctlar sitesine taşındı. Emek ve sermayesini sektör üstünde toplayan aile, yarım asırda malzeme satıcılıgmdan, malzeme üreticiligine, boya üretiminden tekne yapımına kadar geniş bir alanda faaliyetlerini başarı ile sürdürüyor. Bromar Yatçılık (lngilizce Bros Marine Kardeşler Marin) adı altında geniş bir ürün yelpazesinde yat ve tekne malzemeleri satan, malzeme üreten, Moonday markasını yaratarak yılda 45 tekne imal etmeye başlayan Boray ve Burak lşcen kardeşler, bu hızlı gelişimin ktsa öyküsünü dergimiz ile paylaşular. Ne tür malzemeler satıyorsımuz? Bir teknenin yapımında kullanılan agaç ve sac malzeme hariç, tutkalından vidasma kadar A' dan Z'ye her şeyi sauyoruz. Malzemede agırlıklt olarak ithalat yolu ile yapımcılara hizmet veriyoruz. Zaman içinde motoryat ve gemi, yat ve tersane ayırımı iyice belirginleşince biz de 1994 yılında iki ayn yerde hizmet vermeye başladık. Tuzla içmeler mevkiinde Özgen Boya adı ile gemi malzemeleri, Bromar Yatçthk adı ile de Tuzla Nuh Sanayi Sitesi'nde yat agırlıklı malzeme satışı yapıyoruz. Yat sektörü geliştikçe müşteri portföyümüz değişti. 90'lı yılların ortasında yabanct tekne yapımcıları ve müşterileri de Tuzla' ya gelmeye başladı. 1996 ytlında kurulan farklı yurtdışı ilişkiler sonucunda, tekne yapımına başladık. Zaman içinde Tuzla' da tekne üretim kalitesinin yükselmesiyle beraber rekabet ve çalışma temposu çok arttı. Bu hızlı tempoyu yakalamanm tek yolu da tamamen konsantre olmuş ve işinde uzmanlaşmış bir yaptdan geçiyordu. Bu nedenle hem gemi, hem tekne, hem de boya yapımı tek çatı altına sıgmayınca ayrımlar yaptık. 1999 yılında gemi ve yat bölümlerini birbirinden ayırdık. 2005 yılında ise tekne üretimini yat bölümünden ayırdık. Bromar Yatçılığın imal ve ithal ettiği hendine özgü ürünleri neler? Fabrika ile birlikte maun kaptan koltukları, dümen simitleri ve tüm ahşap aksesuarları imal ediyoruz. Mega yat boyaları, yat boyaları, liverani pompalar, ocaklar, lavabolar, hidrofor, musluk, kaptan koltugu, tuvalet sistemleri, tavan lambası, lumboz, can salı, tatlı su yaptcı gibi ürünleri ithal ediyoruz. ithalatçı firmalar ile anlaşmalar yaparak, projektörler, harch- 'ler ve buzdolaplan gibi ürünleri toptan satıyoruz. Sektörün en eski firmalarından biri olmamız nedeni ile distribütör ve imalatçılarla her zaman için aramız çok iyi olmuştur. Bunu korumaya özen göstererek, sektörde bir çogumuzun ne yazık ki kaybettigi mesleki saygıyı ve özeni asla kaybetmemeye çalışarak ihtiyaçlarımızı ithalatçı firmalar ile anlaşmalar yaparak çözme yoluna gidiyoruz. Örnek vermek gerekirse, geçtigimiz günlerde bir ürün için tsrarla aradtgımız ithalatçt, sürekli olarak "stokta ürün yok bekle" diyor. 'Tekne beklemez", ölçü alınmış yer hazır. ltalya'dan üretici firmayı arayıp durumu anlattım, ithalatçı distribütör'ün ilişkisini bozmadan mal gönderildi, müşteriye teslim edildi. lşin sonunda herkes memnundu. Sektör hızlı büyüyor, stoklar yetersiz kalıyor Sektör çok hızh büyüdügü için elimizdeki stoklar yetersiz kalmaya başlıyor. Bir anda mega yata yakın yatlar yapılmaya başlayınca ithalatçılarda gafil avlandı. Dün 10 metrelik tekne yapanlar, bugün 25 metrelik tekneler yapıyor. KDV muafiyetiyle yapılan satışlar, Döviz dalgalanmalan, ÖTV ve KDV'dehi hatı tutum sizi asıl etkiliyor? KDV'siz satışların cirodaki oranı yüzde 90 düzeyinde. Teknelerin yabancı bayraklı olmasına gerek yok; yeni inşada, ticari tekneler ihraç kaydı ile yüzde 18 KDV ödemiyor. Biz KDV'li alıp, KDV' den muaf satıyoruz ama bu kadar para kazanmıyoruz. Maliye'ye gidip KDV'yi müşteriden Boat Bııildeı· Tiiı·kiye Mı\ YIS• Hı\ZIR/\N'07 / Sı\ YI 03 bromô0r mendmf Bromar Yat'ın alısesuar!annın ithalat ve ihracat Jaaliyetleriııi yöneten Baray lşçen (solda) Uludağ Üniversitesi lktisadi ve ldari Bilimler Fakiiltesi mezırnu üç dil biliyor. Moonday teknelerinin tasanmından üretimine lıadar tiiın süreçleri yöneten Buralı lşcen'de (sağda) Mimar Sinan Üniversitesi, Minıarlılı Bölümümezunu üç dil biliyor.
almadıgımızı belgeliyoruz. Ama devletten bunu alana kadar SSK'sı, vergisi muhtasarı mahsup ediyoruz, konu orada kapanıyor. Biz bir sene sonra ödeyecegimiz ürünün vergisini baştan ödemiş oluyoruz. Bu ela bizleri finansman olarak zorluyor. Dolarda ve Euro'cla büyük kur artışları olclugu zamanlarda malzeme satışları aşırı etkileniyor. Bütün yumurtaları aynı sepete koyn1amak gerekiyor. Dövizle mal alıp TL ile satıyorsunuz, tahsilat yapamıyor, kilitlenip kalıyorsunuz. Böyle dönemlerde bizim ihracat yapmamız büyük avantaj oldu. Türkiye'de üretilen ve TC vatandaşları tarafından kullanılan teknelerin neredeyse tamamı yabancı bayrak çekiyor. Sebebine gelince, önce yüzde 8 ÔTV konuyor, bunun üstüne de yüzde 18 KDV konuyor ve anı MTV, Motorlu Taşıtlar Vergisi. Bu vergiler tekne maliyetinde üstünde ciddi bir mali yük oluşturuyor. Bu duruma en güzel örnek ise biz bugüne kadar Moonday markası ile 250'den fazla tekne ürettik ve iç pazara sadece iki tanesi satıldı. Traji komik bir durum aslında. Özellikle lstanbul için konuşursak marinaların ela tekne üretimini düşürmek gibi bir etkenleri var. Belli metrenin üstündeki tekneler için lstanbul'da marina yok. Kalamış ve Ataköy marinaları tamamen dolu. Çekek yerlerine ufak tekneler çekiliyor ancak düzgün mendirek yapısı olmadıgı için teknelerin burada tam emniyeti saglanamıyor. Marina sorunu çözülürse üretim artar Marina sonınu çözülürse kesinlikle üretimin anacagına inanıyoruz. Tabii bu arada vergiler ele yüksek olunca insanlar tekne yaptırmak yerine sektörde yeni bir ihtiyaç doguruyor ve kiralama yolunu seçiyor. Bence vergiden çok marinalarda yer olmaması da sektörün önünü tıkıyor. Bu yüzden lstanbul içinde açılacak veya açılabilecek yeni marinalar yat sektörü için son derece önemli. Tekne imalatı işine nasıl başladınız? 1996 yılında motor sattıgımız Hollanda' lı bir müşteri bizim ona yaklaşımımızdan, fiyatlarımızdan ve burada yaptırdıgı tekneden memnun kalınca bize "birlikte tekne yapalım" dedi. Yanlış haurlamıyorsam tanesi 700-800 milyon gibi bir rakama marangozla birlikte, 5 ayda iki tane 7 metrelik tekne yaptık. Hollanda' lı bizim yaptıgımız tekneleri hemen sattı, aynısından 4 tane daha istedi. Hemen yapamayacagımızı söyleyince "fiber kalıp yapın" dedi. Fiberi hiç bilmiyoruz, yer tuttuk, kalıp yapmdık, ilk yıl 10 tekne yaptık. Giderek profesyonelleşmeye başladık; maliyetlerimiz ve fiyatlarımız kesinleşti. Kalitemizin farkına vanp markalaştık iş büyüdü, 2000 yılında Hollanda'ya 40 tekne ihraç ettik. Yılda 48 tekne üretip ihraç eder durumdayız. 2004 yılında da, boya imalaumızla beraber yeni fabrikamıza taşındık. Zamanla üretim istasyonlarına geçip, kaliteyi anırmaya ve üretimin sürecimizi düşürmeye başladık. Marka olman111 lıoşullan neler? Marka olmanın birinci koşulu sertifikalar. Teknelerimize Hollanda'da zaten CE belgesi veriliyordu. Türkiye'de 2006 yılında başlayan zorunlu CE belgesi uygulamasını, biz 2001 yılında hiçbir zorunlulugumuz olmamasına ragmen teknelerimize vermeye başladık. Bunun nedeni teknelerin can taşıyan, otomobil, uçak gibi diger araçlardan hiçbir farkının olmaması ve dolayısıyla güvenilirliginin belgelendirilmesi gerektigine olan inancımızdı. Bu üretimde getirilen kalite standartlarının altına düşmemeyi saglıyor. Biz profesyonellikle hep bu çıtanın üstüne çıkmaya amaçladık. ikinci olarak teknelerimize bir isim gerekliydi. Kökenimiz Ayvansaray, Haliç oldugu için önce teknelerimize "Golden Hom" ismini koyduk, ama isim tescili ~lı\ YIS - Hı\ZIRı\N'07 / Sı\ YI 03 Boat lhıildel' 1'iiı•kiJ'C • 19
1996 yılında Hollandalı bir nıiişteriye fason telme iiretinıi yaparak sektöre giren Bromar Yatçı.lıh, bugiiıı Mooııday marlıası ile yılda 45 adet CE belgeli, 2 yıl garantili telmeleıini Avı-upaya ihraç ediyor. yaptırmadık, çünkü Hollancla'lı bir başka müşterimiz bizden önce davranarak ismin tescilini keneli üzerine almış. Biz ele isim için Avrupa pazarında, Avrupa'lı bir müşteri ile mahkemeye gitmenin ekonomik olmayacağını düşünüp, anlaşma yoluna gitmedik ve ismimizi Moonclay olarak değiştirdik. Tek başına kaliteli bir iş yapmak yeterli değil; bunu değişik mecralarda sürekli tanıtmanız gerekiyor. Moonday markası ile önyargıyı kırdık Hollancla'da Türk markası tekne satmak zordu. Moonday markası ile biz, bu önyargıyı kırdık. Müşterilerimizin Moonclay markası ile yaptığı dergi reklamları ve fuar tanıtımlarına karşılık biz tekne fiyatlarında onlara iskonto yaptık. Katalog yapmak pahalı bir iş. Herkes bunu müşterisine yaptırırken biz kendimiz yapıyoruz, yurt içi ve yurt dışı fuarlarda dağıtıyoruz. Tanıtımın yanı sıra, kaliteli yapmak elayeterli değil; kalitenin arkasında durmak, garanti vermek çok önemli. Örneğin Hollanda' lı bir müşterimiz, 2-3 teknede sorun olduğunu söyledi. Ekibimizi mühendislerimizi, oraya gönderip sorunu çözdük. Altında imzamız bulunan Moonclay tekneleri için 2 yıl garanti veriyoruz. Ayrıca süreç içinde fason üretim yaptığınızda dışarıda müşteri ile sorun çıktığında müşteri "olmaz" dediğinde burada sen dükkanını kapatıyorsun. Marka olursan müşteri değiştirebiliyorsun, o zaman burada aldığın fiyat ile müşteriye giden fiyat arasındaki fark kapamyor. Zaten pazarda artık marka olmayanların şansı da yok. T elme tasarımları hime yaptın yorsunuz? Ne tü.r tehneler yapıyorsunuz? Ben mimarım (Burak lşcen) temel tasarımlarını ben, mühendislik kısmını gemi inşaat mühendisi arkadaşlarımız yapıyor. Temel yapı fiber ama üst yapıda ahşap giydirmeler var. Geleneksel üretimde kaliteyi belirli bir standartta tutmak çok zor. Geleneksel usta, çırak şeklinde değil, üretim bandı şeklinde üretim yapıyoruz. 25 kişilik bir ekiple senede 45 tekne üretiyoruz 5-6 modelde üretimimiz var, hedefimiz ürün gamını artırmak. Standart üretimimiz 6-9 metre arası gezi tekneleri. Ancak bu yıl Fransa'ya Atlantik Okyanusu'nda kullanılmak üzere 11 ve 12 metrelik tamamen farklı standartları çok yüksek, iki adet balıkçı teknesi yaptık. Trawler tipi polyester 12 metre boya 6,5 metre en, 7,5 metre yükseklikte teknelerdi bunlar. Bu tekneleri üretmek bize, ürünlerimizi çeşitlendirme avantajı sağladı. lkinci bir yapılanma ile üretim tekniği ve ekibi ayn olan gezi tekneleri, yatları yapmaya devam ediyoruz. Kompozit tehne yapımı artıyor, bununla ilgileniyor musunuz? Bizim küçük teknelerimiz, bindirme olduğu için kompozit teknolojisi ile çok örtüşmeyen bir yapıya sahip. Çok riskli olduğu için dünyada bindirme tekneler kompozit yapılmıyor. 8 ay içinde yaptığımız balıkçı teknelerinin 22 ila 25 metrelere çıkan yeni jenerasyonları da olacak, onlarda bir takan kompozitler kullanmaya başlayacağız. Kompozit yatırımının geri dönüşümü çabuk ve diğer üreticiler arasında sizin konumunuzu yükseltiyor. Büyüme ile hunımsallaşmayı nasıl değerlendiriyorsuımz? Kurumsallaşma beraberinde çok büyük maliyetler getiriyor. Sözde kalmayan bir 20 • Boat Buildeı· Tiiı·kiye MAYIS- HAZIRAN'07/ SAYI03 kurumsallaşma bilgi ile birlikte çok ciddi bir insan altyapısı gerektiriyor. Türkiye piyasası bilgisayar başında adam tutacak, ciddi bir kurumsallaşmaya hazır değil. Türkiye'de tekne sayısı ve üretimi az. Tekne sayısı artmadan kurumsallaşma olmaz. Bromar olarah hedefleıiniz nelerdir? Hedefimiz hızlı ve dikkatli bir şekilde büyümek ve ürün gamını artırmak. Tekneler büyüyor; biz de buna göre ciddi para tutan malzemelere dönmek durumundayız. 2 yıl önce Hollanda fuarında yaptığımız alışveriş ile bugün ki arasında müthiş bir fark var. Sintine pompalan ve hidroforlar büyümüş, tuvaletler daha lüks, lambalar altın kaplamalı olmaya başlamış. Üç yıl sonra da bu değişimler olacak ama artık bunlar zıplayarak olmayacak. Yani 25 metrelik tekneden 50 metrelik tekneye çıkamayız. Fiziksel olarak da bunu yapamayız. çünkü nuh sanayi sitesindeki atölyelerin uzunluğu 26 metre, içinde yapılan guletin uzunluğu da 26 metre. Tabii ki çok daha büyük ve daha kaliteli yatlar yapan sanatkar ustalarımız var. Fakat onlarda ciddi şekilde yer problemi yaşamaktalar. Örneğin sitemizin sahil bölümünde superlux ve büyük yat yapan atölyelerin yer probleminin çözülmesi ile inanıyorum ki üretimleri iki katına çıkar. Özetle bugün atölyeye göre tekne yapılıyor. Tehne yapımcısı ve malzeme satıcısı olarah piyasadahi üretimi ve sonınlan, nasıl değerlendiriyorsunuz? Bizlerde dahil olmak üzere tekne üreticileri son derece standart ürünler kullanabiliyoruz, özel ve pahalı ürünler kullanamıyoruz. Biz üretimimizi standartlaştırmak adına başta fiber, finishing olmak üzere boya ve döşemeyi fabrikamızda kendi iç
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=