2 Temmuz 2010 | HABERLER 20. Sayı (Mayıs-Haziran 2010)

Caner Masmanacı / Teknomarin Pazarlama Sorumlusu Zehirli boya uygulamasından istenilen sonucu almak için doğru marka ve ürün tercih edilmeli. Uygulama kat kalınlıklarına ve bekleme sürelerine sadık kalarak yapılmalı ve teknenin karada kalma süresine dikkat edilmeli…
Caner Masmanacı / Teknomarin Pazarlama Sorumlusu

Zehirli boya uygulamasından istenilen sonucu almak için doğru marka ve ürün tercih edilmeli. Uygulama kat kalınlıklarına ve bekleme sürelerine sadık kalarak yapılmalı ve teknenin karada kalma süresine dikkat edilmeli…
Zehirli boya seçimi ve uygulaması imalatçıların ve tekne sahiplerinin kafalarını karıştıran bir konudur. Piyasada yerli ve ithal çok çeşitli zehirli boya markası mevcut. Her marka, ürünlerini kullanan sadık bir müşteri tabanı olduğunu ve kendi zehirli boyalarının piyasadaki?en iyi? sonucu veren, ?en kaliteli? ürün olduğunu iddia eder. Ancak tüm müşterileri memnun eden ?tek bir marka? yoktur. Bir üründen çok memnun olan ve hiç memnun olmayan iki kitle varsa, burada bir problem olduğunu söyleyebiliriz. Yapımcı ve tekne sahipleri kullandıkları markalardan memnun olmadıkları için sık sık marka değiştirirler. Sorunlar genel olarak tekne için doğru zehirli boya seçilmemesi yani bilgi yetersizliği, yeterli miktarda zehirli boya tatbik edilmemesi veya uygulama koşullarına dikkat edilmemesinden kaynaklanıyor.  

Zehirli boya seçimi

Boya imalatçısı firmalar, farklı yapılarda ve farklı seyir tiplerine göre çeşitli zehirli boyalar üretiyor.  İyi bir zehirli boya uygulaması, tekneye en uygun zehirli boyanın seçilmesiyle başlar. Boya seçimi yapılırken teknenin hızına ve sezon içindeki  seyir yapısına dikkat edilmeli. Piyasada yaygın olarak bulunan modern zehirli boyalar, genel olarak iki tipe ayırılır: Yumuşak(Self-Polishing) ve Sert(Hard) tip zehirliler.

 

Yumuşak zehirliler, tekne suya indikten sonra yüzeysel olarak erime yaparak teknenin altında kaygan ve stabil olmayan bir zemin oluştururlar. Yosunlar ve deniz hayvanları, ürün içindeki metal tozları ve biosid zehirlerden etkilenir. Ayrıca zeminden eriyerek dökülen boya nedeniyle yüzeyde barınamayarak tekneden uzaklaşırlar. Yumuşak tip zehirli uygulanan tekne karinasına suyun içinde elimizi değdirdiğimizde, zemindeki boyanın eriyerek elimize bulaştığını görebiliriz. Bu erimeyle birlikte zehirlinin katmanları arasında bulunan zehirli kimyasallar ve bakır bileşenleri açığa çıkarak, tekne karinasında canlıların yaklaşmasını önleyici bir yüzey oluştururlar.

 

Sert tip zehirliler, yumuşak tip zehirliler gibi kaygan ve eriyen bir zemin oluşturmazlar. Sert tip zehirlilerin içeriğindeki zehirler, suyun hareketiyle kılcal gözeneklerden tekne karinasının yüzeyine çıkarlar ve yüzeyde yaşama elverişsiz bir ortam oluştururlar. Hem zehirlerden dolayı, hem de zehirlinin içeriğindeki bakır ve diğer metal bileşiklerinden dolayı, canlılar karinaya yerleşmekten kaçınırlar. Ancak tüm bu olumsuz etkenlere rağmen karinaya canlılar yerleşirse, zemine tutunarak çoğalabilirler.

 

Genel olarak yumuşak zehirliler daha gelişmiş bir teknoloji ve daha pahalı hammaddeler içerir ve daha yüksek satış fiyatlarına sahiptir. Ancak bu her koşulda yumuşak zehirlilerin teknelerde daha iyi performans göstereceği anlamına gelmez. Yumuşak zehirlilerin çok akıntılı yerlerde barınan, fazla çalkantılı denizlerde gezen veya devamlı yüksek hızda (20 mil ve üzeri) seyreden teknelerde kullanılması uygun değildir. Bu durumlarda eriyen yapıya sahip zehirli boya, beklenenden çok kısa süre içerisinde tamamen eriyerek denize karışacaktır ve teknenin karinası korumasız kalacaktır. Bu gibi durumlarda sert tip zehirlilerin kullanılması, boyanın ömrünü uzatır ve bakım masraflarını azaltır. Normal akıntıyla hareket eden denizlerde ve düşük hızda seyreden teknelerde yumuşak zehirlilerin, sert zehirlilere göre daha iyi performans göstereceğini söyleyebiliriz.

 

Marka seçimi

Yapımcıların ve tekne sahiplerinin piyasada varlığını kanıtlamış, kaliteli ürün üretmek için yeterli teknik bilgi, makine parkuru ve kapasiteye sahip firmaların ürünlerini tercih etmelerini tavsiye ediyoruz.  Markaların referans olarak hangi tekneleri ve tersaneleri gösterdiklerine dikkat edilmeli.  Marka seçiminde sorgulanması gereken diğer bir kriter de kullanılacak zehirli boyanın Türkiye denizlerindeki performansı olmalı. Özellikle ithal bazı zehirli boyalar, Avrupa ve Amerika denizleri baz alınarak geliştirildiklerinden dolayı, ülkemizin sıcaklıkları ve kirlilik oranı yüksek denizlerinde iyi sonuç veremeyebilir. Ne ürettiğini bilen, yeterli teknik kapasiteye ve referansa sahip yerli boya firmaları, ürün testlerini Türk denizlerinde yaptıklarından dolayı, geliştirdikleri ürünler bizim sularımıza daha uygundur. Markaların müşteri şikâyetlerine ve taleplerine yaklaşımı da önemlidir. Yapıcı ve çözüm üreten, özel müşteri taleplerini karşılayan, müşteri memnuniyetini ön planda tutan markalar tercih edilmelidir.

 

Zehirli boya uygulaması ve kat kalınlıkları

 

Zehirli boya uygulamalarında sürülen boyanın toplam kat kalınlıkları çok önemlidir. Hem yumuşak zehirlilerde, hem de sert zehirlilerde zemindeki boya miktarı ile koruma süresi doğru orantılıdır. Zehirli boya uygulaması sırasında maliyetten kaçmayıp yeterli miktarda ve kalınlıkta uygulama yapmak, ileride oluşabilecek karaya çekme ve ekstra bakım masraflarını azaltacaktır.

 

Zehirliden önce zemine uygun zehirli astarı mutlaka sürülmeli. Eğer zehirli astarı sürülmeden direk zemin astarının veya tamir macunlarının üzerine zehirli boya uygulanırsa, yapışma sorunlarından dolayı zehirli boya zeminden dökülecektir. Sürülen zehirli astarının (2) üzerinden en az 12-24 saat geçmiş olması gereklidir. Tavsiye edilen bu bekleme süresinden sonra zehirli uygulamasına geçilebilir. Zehirli boyanın (1) galonu açıldıktan sonra iyice karıştırılmalı, dibinde biriken ağır metal tozlarının homojen bir şekilde boyaya dağılmasına dikkat edilmeli. Genel olarak tiner ile inceltme tavsiye etmiyoruz. Ancak boya sürülemeyecek gibi yoğunlaşmış ise uygun tiner ile az miktar inceltme yapılabilir.  

 

Tekneye sürülecek ilk kat zehirli boya, fırçayla yedirilerek bol bir şekilde uygulanmalı. Fırça ile aynı istikamette aynı yöne, yatay uygulama yapılması gerekir. İlk katın fırça ile uygulanması durumunda tek katta zeminde 140-180 mikron civarında yaş film kalınlığı oluşacaktır. Rulo ile uygulanması durumunda, rulonun yeterince boya taşımasına dikkat etmek gerekir. Pösteki rulo zehirli uygulamaları için uygundur.  Doğru bir rulo uygulamasında zeminde tek katta 80-100 mikron arasında bir yaş film kalınlığı oluşur. Yelkenli teknelerde dümen palasının üst kısmına da zehirli sürülmesine dikkat etmek gerekir.

 

Yaklaşık 12-24 saatlik bekleme süresinden sonra ikinci kat zehirli uygulanabilir. Bekleme süresi hava şartlarına göre değişir. Zehirli boya uygulamaları açık alanda yapılacaksa sabah saatleri veya akşam serinliği tercih edilmeli. İlk katın tatbiki akşamüstü yapılmışsa, ikinci kat sabah uygulanmalı. Öğlen sıcağına kalan uygulamalar sağlıklı olmaz. İkinci kat uygulaması yine fırça veya rulo ile yapılmalı. İkinci kat uygulandıktan sonra 12-24 saat beklenmeli.

 

Üç ve dördüncü kat uygulaması

Zehirli boyalarda isteğe göre üçüncü kat uygulaması da yapılabilir. Özellikle rulo uygulaması tercih edilmiş ve bir sezondan daha fazla bir koruma sağlanmak isteniyorsa üçüncü, hatta dördüncü kat uygulaması yapmak doğru olacaktır. Salma ve dümen gibi su hattının 15-20 cmaltına kadar olan bölümlerde son katın kurumasından sonra fırçayla bir kat daha zehirli tatbik etmek gerekir.

Dümen ve salma su akışının fazla olduğu bölümlerdir. Buralara ek kat uygulanmadığı takdirde ilk canlı yerleşimi buralarda başlar.

 

Su yüzeyinde sıcaklığın derine göre daha yüksek olması, bu bölgelerde normalden daha fazla kirlilik ve canlı oluşumuna neden olur. Mazot, deterjan, yağ gibi maddeler de su yüzeyinde toplanır. Denizlerde biriken ve teknenin su hattı civarında oluşan bu yoğun kirlilik nedeniyle bu kısımlara ek kat zehirli boya sürülmesini tavsiye ediyoruz.

 

Karada bekleme süreleri

Son uygulama yapıldıktan sonra, tekneyi suya indirmeden önce minimum 12 saat beklemek gerekir. Son kat uygulamasından sonra teknenin karada maksimum bekleme süresi 4-5 günü geçmemeli. Eğer karada zehirli sürülü halde tekne 5 günden fazla beklerse, suya indirmeden önce tekrar bir kat daha zehirli vurup zemini canlandırmak ve karinadaki etken maddeleri aktive etmek gerekir.  Eğer teknenin karada bekleme süresi 5 günü geçecekse, zehirli boya sürülmemiş halde, yani astarlı olarak beklemesi daha uygun olur.  Uygulama açık alanda yapılacaksa, öğlen sıcağı ve akşamüstü çiğ düşmeye yakın zamanlar tercih edilmemelidir.  Bu şartlarda yapılan uygulamalar sağlıklı olmaz.

 

Hangi marka zehirli kullanılırsa kullanılsın, tekne 2 ay veya daha uzun süre hareketsiz olarak suda kaldığında yosun ve lez oluşumu kaçınılmazdır. Boya imalatçıları bunu engelleyici ürünleri henüz geliştiremediler. Zehirli boyalara eklenen kalay bileşenleri, ağır zehirli metal olmalarından dolayı tekne hareketsiz dursa dahi yaklaşan deniz canlılarının zehirlenip ölmelerine yol açıyordu.

 Günümüzde artan çevre duyarlılığı ile birlikte zehirlilerin içerisinde kalay kullanımı yasaklanmıştır. Bu nedenle bugün kullanılan zehirliler ile bundan 4-5 yıl önce kullanılan zehirlileri kıyaslamak doğru olmaz. Yeni teknolojilerle geliştirilen su bazlı ve enzim katkılı zehirliler gibi ürünler ilerisi için umut veriyor.  Ancak bu teknolojilerle imal edilen zehirlilerin kendilerini ispat etmeleri için zamana ihtiyaç var. Su bazlı ve enzim katkılı zehirliler oldukça yüksek fiyatlarla satılıyor. Büyük boya üreticileri yeni teknolojilerle zehirli boya üretimini seri hale getirdiklerinde, hem bu ürünlerin kendilerini kanıtlayabilecekleri pazarlar oluşacak, hem de satış fiyatları düşecektir.

 

---

R E K L A M