24 Haziran 2013 | YAPIMCI 38. Sayı (Mayıs-Haziran 2013)

Türkiye'nin üretilen "ilk tek gövdeli deniz taksisi" Express 35, Türknotik tarafından tasarlandı ve Mercan Yat tarafından üretildi...
Türkiye'nin üretilen "ilk tek gövdeli deniz taksisi" Express 35, Türknotik tarafından tasarlandı ve Mercan Yat tarafından üretildi...

Son yıllarda, karayolu trafiğinin yoğun yaşandığı şehirlerde deniz ulaşımının daha verimli kullanılması için de
projeler geliştiriliyor. Bu projelerden biri de 2010 yılında denize indirilen Express 35. Türkiye’nin üretilen “ilk tek gövdeli deniz taksisi” olan Express 35, İzmir’de faaliyet gösteriyor. Projenin tasarımcısı Maltepe Üniversitesi, Gemi ve Yat Tasarımı Bölümü Kurucu Başkanı Yrd. Doç. Dr. Mehmet Aziz Göksel’le deniz taksisi projelerinde  geçmişten günümüze yaşanan gelişmeleri ve Express 35’i konuştuk. 

Deniz taksisi fikrinin ilk kez 2001 yılında o dönemki ortağı Mert Ünnü tarafından ortaya atıldığını söyleyen Mehmet Aziz Göksel, “O zamana kadar bildiğimiz yakın bir örnek, Boğaz’daki Jeff Taksi’ydi. Ancak bu, bizim düşündüğümüz anlamda deniz taksisine karşılık gelen çağdaş bir yolcu taşıma aracı değildi. Taksi amaçlı kullanılan bir sürat teknesiydi.” diyor.

Deniz  taksisinin  konsept  tasarımını 2002 yılında bitirdiklerini ve 2004 yılında seçim  çalışmalarını  sürdüren  İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Kadir Topbaş’a  sunduklarını  söyleyen  Göksel, “Kadir Topbaş, seçim propagandalarında projeyi dile getirdikten sonra, bütün ülke deniz taksisini duydu bu yönde çalışmalar yoğunlaştı.” şeklinde konuşuyor.

Tasarladıkları ilk deniz taksisinin, 6.40 boyunda, 6 kişi taşıyan kompakt bir deniz aracı olduğunu belirten Göksel, “İlk deniz taksisinin prototipi hiçbir zaman yapılmadı. Ardından, 2005 ve 2006 yıllarında Türknotik’in biri 11 metre diğeri 12 metrelik, tek gövdeli bir konsept deniz taksisi tasarımları geldi. Projelerden birinin üretimine başlandı, ancak yarıda kaldı.” ifadelerini kullanıyor.

“2008 yılında tesadüfen İzmir’de Mercan Yat’la tanıştığımda, bu firmanın, tek gövdeli deniz taksisi fikri üzerinde yıllardır ciddiyetle çalışmakta olduğunu gördüm.” diyen Mehmet Aziz Göksel, şöyle devam ediyor: “Hemen anlaşıp işe koyulduk ve eskizlere başladık. Biri 11 metre diğeri 14 metre boyunda iki ayrı tek gövdeli konsept tasarım geliştirmeye karar verdik. TÜBİ-TAK, projemizi ‘Ar-Ge’ projesi kapsamında değerlendirdi ve yüzde 75’ini destekledi. Projeyi 2010 Kasım ayında denize indirdik. Türknotik tasarımı, Mercan Yat üretimi ‘Express 35’ Türkiye’nin üretilen ‘ilk tek gövdeli deniz taksisi’ oldu.”

“Mercan Yat’ın Express 35’i, kötü hava koşullarında dahi faaliyet göstereceği ve muadillerine göre çok daha hızlı olacağı düşünüldüğünde, özellikle İstanbul gibi trafik sorunu olan büyük şehirlerde ve Amsterdam, Venedik gibi kanal şehirleri için yolcu taşımacılığında benimsenecek önemli bir araç olması muhtemel. Zira, İDO’nun deniz taksileriyle karşılaştırıldığında, önemli avantajları var. İDO’nun deniz taksisiyle aynı boyda. Ancak İDO’nun aracı 10 yolcu kapasiteli; Express 35 ise 18+2 kişi alıyor. İDO’nun taksisi 2 x 370 HP makineye sahip ve en yüksek sürati 25 knot; Express 35 ise 2 x 330 HP makineye sahip ve en yüksek hızı 30 knot. Bu aynı zamanda, daha küçük makinelerle daha az yakıt sarfiyatı ve iki katı yolcu taşıma, yani işletmeci ulaşım firması için iki kat kar anlamına geliyor.”

“Yeni deniz taksisinin özgün bir tasarıma sahip olması ve tek gövdeli olması, başlı başına bir avantaj. Özgün iç mekan tasarımı da, TÜBİTAK tarafından desteklenmesinde önemli rol oynadı. Araç kıç, iskele ve sancak taraftan yolcu indirme bindirme yapabilir. Tek gövdeli tekneler dalgalara karşı daha dayanıklıdır. Tek noktadan darbe aldığı takdirde esneme yapmaz. Ana posta genişlikleri, katamaranlara göre daha kısa olduğu için daha az yalpaya düşer. Gövde içindeki hacimleri katamaranlara göre daha elverişli alanlar sunduğundan, her hava koşulunda faaliyet gösterebilir. Bu nedenlerle, Express 35, İstanbul’daki mevcut örneklerden üstün oldu.”

“Aracın komuta bölümü, kıç tarafa doğru tam ortada  ve basamaklarla  çıkılan  bir platformun üzerinde yer alıyor. Komuta bölümünde, gösterge panelini ve koltuğu çevreleyen bölücü bir duvar var ve bu sayede seyir sırasında kaptanın çevreden yalıtımı sağlanabiliyor. Komuta kabininin dört tarafı da kesintisiz görüşü sağlayacak biçimde camla kaplı.”

“Deniz  taksisinin  makineleri  yalıtım odası içinde bulunduğundan, yolculara sessiz ve titreşimsiz bir seyahat olanağı sunuyor. Aracın tavanında açılabilir cam panel bulunuyor. Yanal yüzeylerde, güneşi kıran koyu camlar, yolcuları güneşin etkilerinden koruyor. Tüm bunlardan bağımsız klima sistemi de sıcak yaz günlerinde araç içindekilere serin bir yolculuk olanağı sunuyor.


Kademeli olarak ayarlanabilir özel tasarım koltuklar, yolculara sert deniz koşullarında konforlu bir yolculuk olanağı sağlıyor. Can yelekleri ise koltukların altında bulunuyor.”

“Express 35, aerodinamik  dış hatlara sahip fütüristik  dış tasarımı  ve işlevsel yerleşim planıyla, her anlamda yenilikçi, hızlı, pratik ve konforlu  bir ulaşım için yeni gereksinimlere yanıt verebilecek ve kar getirecek çağdaş bir deniz taksisi örneği oldu.”



 

---

R E K L A M